James Bond actor Roger Moore's demise

Fantastic James Bond actor Sir Roger Moore passed away today. Rest in peace.

Roger Moore and Sean Connery are my favorite James Bond actors. Hard to say who is better! Like Sean Connery a little more because admired his acting in non-Bond films also.

Crocodile stunt - My all time favorite Bond movie scene from 'Live and Let Die' movie.

The famous 'crocodile jump' scene was shot on a crocodile farm in Jamaica using REAL crocodiles. And for your information crocodiles which lack limbic nervous system (responsible for emotions) can't be tamed or trained like other animals. They do everything solely by instinct and reflexes. Of course, Roger Moore did not really enact those scenes. A stunt master named Ross Kananga did those stunts. You can see all the takes of the scenes in the YouTube clip below. Only way I can think they were able to pull off that stunt was by feeding those crocodiles so so well and so so much that they were not at all interested in any food/prey. They were merely curious what all that fuss and nuisance was when all they probably wanted to do was to lazily bask in sun! :)

Somehow reminds me of what Lord Sri Krishna says in Bhagvadgita, "Among water creatures, I am the crocodile!" (Ch.10, Verse. 31). Unless you have some divine blessings and/or crocodiles donning Krishna's peaceful avatar, forget about even going near crocodiles let alone pulling off stunts like this. :)

RIP Mr. Bond, James Bond!

How the stunt was done.




What others had to say about filming the stunt?



Actual movie clip

Review of 'Total Kannada' online store

This is a review of my recent online shopping experience with "Total Kannada". 8 years back I had written a brief review when it was in a different form. You can read that here.

Quick intro about 'Total Kannada'. It is owned by one Mr.Lakshmikanth who worked in Chicago earlier. Back then he ran his business from his home. He had a simple website selling Kannada books, Kannada movie VCDs, music CDs etc.

When I was searching for some Kannada books back then, I came across his website and had ordered some books, VCDs etc. He promptly sent them and in some cases when the Kannada books that I wanted were not locally available with him, he got them from his contacts in Bangalore and sent them to me. He charged reasonable prices, accepted online payments by PayPal, replied to queries promptly. Quite a positive experience overall.

A few years back, I came to know from media that he had relocated back to India. He opened a store called 'Total Kannada' in Bangalore solely focused on selling Kannada books, Kannada movies and other Kannada related items. Commendable initiative considering the competition, limited market. His innovative schemes like mobile Kannada bookshop etc. had garnered appreciation and media coverage. I was quite impressed by Mr.Lakshmikanth's yeoman service to Kannada. I wished and hoped for the success of 'Total Kannada' business.

I did not have any occasion or chance to do business with his India based store / online store till recently. Whenever I wanted to buy Kannada books I told my family or friends and they bought them for me and kept them at home. I read them when I went to India and brought them back along with me. Other books I normally bought from other online stores. In recent years I did not buy many paper books after finding e-books more convenient as they can be read on phone, tablet and e-book reader seamlessly and are easy to store.

Recently I wanted to buy a few Kannada books. First thing that came to mind was 'Total Kannada' store. So, I checked out their website. As you can see, it is quite professionally laid out. It easy to find what you want and shop. All information is easily available.

Normally I prefer Cash On Delivery (COD) method to buy books in India. I can order from here in USA and books get delivered to home in India and my folks pay the charges on delivery and get the books. That works really well as it is cheaper considering foreign transaction fees etc. if I pay from here.

Unfortunately 'Total Kannada' did not offer COD method. When major online retailers like FlipKart, Amazon are able to provide COD, I do not know why 'Total Kannada' is not able to  provide it. But, I noticed that they had VPP option. VPP is COD service offered by Indian Postal Service. I thought VPP should be good enough and decided to use it as my shopping method.

I selected 9 books that I wanted, chose VPP as the payment method and completed the transaction. Pretty straightforward and efficient.

I had given my father's phone number as the contact number. Soon he got a call from Total Kannada. First problem was VPP accepted only 3 books per package. So they had to send at least 3 separate packages for 9 books. Due to this they would incur additional shipping charges. So, they requested if my father could pay them online or send a check or a DD. That way they could send all 9 books via regular parcel service which is certainly more efficient and cost effective for them.

This became inconvenient now. I did not want to hassle my father. That's why I wanted some way to pay on delivery. But now there was no other way. VPP was going to be too expensive for them as they had to pay shipping on each package when they charged only Rs. 90 for overall shipping.

If I knew this before, I myself would have paid online upfront even if it costed a bit more due to foreign exchange fee and spared my father from having to deal with this hassle. He sent them a check by courier for the amount. It did not bother him much but I would have liked to avoid such hassle for him.

Once they received the check, they promptly shipped the books. No issues. They also kept my father updated by calling. Not necessary but appreciated.

2 books out of 9 were not available. There was no indication of their unavailability at the time of ordering. Other retailers clearly let you know which items are available and which are not. That way either you don't order what is not available or know in advance that you are ordering something that is not available. Here no such information. Another inconvenience.

They told me that they would search for the 2 unavailable books and get back to me. No info for a couple of days. After I inquired they said books not available. I suggested a few other books they could send in the place of unavailable books. Some how no response to that. Then I told them to send a check for the excess money that was paid for the 2 unavailable books. After a couple of e-mail followups they promptly sent the check.

I am writing about my experience in detail just so that they can consider fixing some of these pain points. I truly admire Mr.Lakshmikanth's venture and his passion for Kannada. He is a good person. I only wish the best for him and his business. Whether it was in the past or recently, he has been fair. Now that they have gone commercial I hope they can fix some of these glitches and provide better service.

Things to improve:

1) COD - Cash on delivery. If VPP is expensive for you, don't offer it. Offering it and then calling to request money is too inconvenient and does not look too professional.

2) Manage your inventory better. Be very clear about the availability.

3) Online shopping has to be hassle free and should not require intervention via e-mails, phone calls etc. This time too many e-mails and phone calls to sort out the purchase of just 9 books.

I will certainly remember 'Total Kananda' again next time I have to shop for Kannada books. I hope these issues will have been taken care by then.

Once again my compliments to Mr.Lakshmikanth and team. You guys are doing a good job.

'ಟೋಟಲ್ ಕನ್ನಡ' ಎಂಬ ತಾಣದ ಬಗ್ಗೆ ಇಂಗ್ಲೀಷಿನಲ್ಲಿ ಬರೆದಿದ್ದಕ್ಕೆ ಕ್ಷಮೆ ಇರಲಿ. ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ವೇಳೆಯ ಕೊಂಚ ಅಭಾವ.

ಬರೆಯಲು ಕನ್ನಡ, ತುರ್ತಿನಲ್ಲಿ ಗೀಚಲು ಇಂಗ್ಲೀಷೇ ಲೇಸೆಂದ ಅಲ್ಪಜ್ಞ! :)

Surviving an uncertain employment environment...

This will be an ongoing post. I will keep updating this as and when I think of relevant ideas.

Background: IT layoffs (job terminations) are once again making news in India. Several companies are getting rid of employees. Media may have hyped it, say experts. They say, low performers are let go every year. Not a big deal. Number of people being fired is small. On the other hand, there are others who paint doomsday scenario for IT professionals. Truth must be somewhere in between. Regardless these are scary times for professionals everywhere.

Layoffs, firings are common in the corporate world. Very common in countries like US where employment is 'at will' and can be terminated anytime. But, there is a difference when it happens in India. In western countries, there is unemployment insurance. If you lose your job, you will get around 80% of your salary for a few months. Such a scheme is not available in India. At least, I am not aware of any such scheme. In the absence of such a cushion, getting fired can be quite traumatic and worrisome for a professional. Government and IT sector need to think about introducing some kind of protection mechanism to protect people who get fired.

Regardless, here are some commonsense pointers that I have found useful for taking care of oneself in uncertain times. Hope you find them useful.

Also read my old post, Wake up call for the unawakened. It is on the same topic.

5/16

1) Work to live or live to work? Decide for yourself and make peace with your decision. Many times people want work-life-balance but are not willing to compromise on lifestyle which requires a lot of money. You can't have both.

2) Take adequate time off from work to relax and recharge. Remember the adage - You need to stop cutting all the time and sharpen the blade also some time.  Minimum 2 weeks of vacation / year. Better take 2 weeks 2 times year. Truly relax and recharge in vacation. Don't come back even more tired.

3) Take at least one 2-day training every year. Even if you have to pay from your pocket, it is ok. It is investment in yourself.



5/14

1) Get as much education as possible in your field. Education opens many doors. Eventually there may be other factors which determine your success / failure, but education plays a very important role to get the foot in the door.

2) Earlier, in professional fields, a bachelor degree was considered more than enough. Only those really interested in higher studies went for masters. Now a days master degrees themselves have become very common. Try to get one in your field right after your bachelors degree or within 1-2 years. Don't delay much. Get an MS, ME, MTech, MBA, PhD as soon as possible. More the better. I know degree is not education but they help you stand out when there are too many qualified people. When things get tough, they become important differentiators if nothing else.

3) As much as possible, complete your studies up to masters degree in one go. It is very tempting to take a break after 4 years of grueling bachelors degree especially if you get a nice job via campus selection. But, trust me it is hard to make a comeback. Not impossible but very hard hard. When working full time, you get so tired that it is hard to study or prepare for entrance exams. I know from my personal experience. It is like burning candle on both ends. Calls for a lot of sacrifices. Many including me have done it but it is too much of a trouble. Finish at least the first masters degree right after bachelors. So, plan to get masters right after bachelors.

4) During early days of your career, look for a good company where you can learn a lot under good people. Well established big name companies may be better in the beginning of one's career. They offer relative stability, good working environment, good structure to work and so on. You can try hot startups etc. after a while. Remember you have to survive before you thrive. We know how volatile startups can be. Some startups could not even foresee a few months into future. They could not honor offers made to students during campus interviews. You don't want such disappointments in the beginning of your career. Moreover in the first 3-5 years you want an excellent grounding and training in your field. Everything else is a distraction.

5) Money is very important but getting good experience and work satisfaction are even more important. As long as your pay is competitive and is in line with market rates, don't worry too much about money. A few thousands more or less is not going to make a big difference. But what will make a very big difference is whether you like your job and more importantly your coworkers. Work satisfaction is a very important intangible and non-quantifiable benefit that we fail to account for. At the end of the day if you are not happy with your job, what's the point? And we spend 10-12 hours a day at work / on work. Such hours be fun and productive.

6) Read at least one top book per month pertaining to your field. Read more if possible. Very few professionals keep up with the changes in their fields. By reading one book every month, you will be far ahead of many of your peers. This has been one of the best advice I have gotten in my entire career. Got this advice from my mentor who was a top consultant for Microsoft in 1990s and helped them with some core technologies which are being used even now. He was and still is a big shot and he has followed this habit right from his childhood. Exceptionally brilliant person.

7) Make the very best use of all the training facilities available. The amount of training opportunities available in companies is amazing. You can put all your free time to take those training courses. No company can offer lifetime employment. But, many good companies definitely do offer lifetime employability by offering opportunities for training. It is up to you to make good use of them.

8) A rule of thumb is for every $10,000 you make, it takes one month to find a similar job if you lose your current job. For example, if one makes $100,000, it can take up to 10 months to find a similar job. You can come up with a similar rule that is suitable for Indian or other conditions. But, the fact of the matter is it may take quite some time to find a similar job. Plan for the time it takes to find another job.

9) Related to above point #8 is the money you need to save to survive when you have no job and thus no income. Rule of thumb is at least 6 months of living expense saved and kept in some safe investment that is readily accessible. 6 months of living expense is the minimum. I recommend saving for at least one year's living expense.

10) When calculating how much you need to save for a rainy day, add 20 to 30 % more to your current living expense. Remember when you are employed your employer picks up many bills such as medical insurance premiums etc. When you have no job you need to pay for them from your own pocket. So, plan for increased monthly expenses.

11) Don't take too much debt. Take debt only for items that increase in value. Taking debt for house is fine as the value of the house will go up. Taking debt for items such as car and other equipment that only depreciate in value year after year is not a good idea. Wait till you save enough to buy them outright or at least able to pay 60-80% outright.

12) Don't get into risky and speculative investments. Educate yourself completely before venturing into risky and speculative investment schemes that promise high returns. Stupidest mistake that professionals make is to think that they can make quick money in stock market. It does not work. You can invest in stock market and diversify adequately to minimize risk but forget the idea that you can consistently beat markets and make far above average returns. Read 'A Random Walk Down Wall Street: Including a Life-Cycle Guide to Personal Investing' by Burton Malkiel. That's the only book you need to read to open your eyes to the reality of stock trading even in best of times, in best of countries. Speculating in markets in countries where stock market is manipulated by crooks is even more dangerous.

13) Save as much as possible in the beginning of your career. Later when your responsibilities go up you can't save much.

14) Buy all types of insurance that you need to protect yourself from calamities. That includes life insurance, medical, vehicle, pet, house and so on. One uninsured catastrophe can financially wipe you out.

15) Network with fellow professionals. LinkedIn is a great tool. Make it a habit to look up your professional contacts on LinkedIn and connect with them. Send a LinkedIn request to everyone you meet. Know that many jobs that too high paying jobs are offered only to known people with good networks. Old boys network is a reality. Exploit it for your benefit.

16) Don't burn bridges. You don't know when you may have to cross it again. Keep good relations even after you quit your job. Keep your professional network in good shape.

17) Generate second income. It can be a part-time job or something else. It should not consume too much time but give you decent income. If it takes too much time then it becomes another full-time job. Some ideas in this regard include part-time teaching at a local college / university. If you are suitably qualified, local educational institutes are always looking for part-time faculty members. Generate income by renting space in your dwelling. Buy an additional house and rent it. Invest wisely and generate dividend income etc. Idea is not make more and more money but have something as a backup if you lose your job.

18) Take educational loans for your wards if needed rather than paying from your savings. Education is a good investment and taking loan is fine.

19) Simplify, simplify, simplify. That means reducing possessions. Even if you are a busy and top professional you can simplify life and thus reduce expenditure. Look at successful people. They have a very simple but elegant structure to everything. They have a standard dress code that reduces the time it takes to dress sharply and elegantly with least fuss. Simplicity is the key to stress free life.

20) Office politics is inevitable. Recognize it for what it is. Then make peace with it in whatever way you like. Don't be in denial and get frustrated. Where there are people the politics is going to be there for good or bad. Accept it and move on.

21) Don't lend large sums of money to friends and family. Realize that you are not a professional money lender. You don't have means to recover if they fail to return promptly. Establish a limit for yourself and don't lend more than that to any one person. My rule of thumb is $500 or Rs. 50,000. If the person returns, I can always lend again. Don't get carried away by people returning promptly. Sometimes they return small amounts promptly to win your trust and later ask for a large loan. Then  they default and you are screwed. Lend only that much you are comfortable to lose completely.

22) Don't stand as guarantor for financial commitments of other people. If that person defaults, you are left holding the bag.

23) If applicable, manage your marital relation carefully. People (especially men) routinely get wiped out completely because of an expensive divorce. Law is favorable to women with kids. So unless you have some safety mechanism you are likely to lose a very large % your wealth to your ex-spouse and kids during divorce. Realize that many marriages hit the rock bottom during employment difficulties. You are out of job, your spouse wants to leave you and wants whatever little wealth you may have accumulated. That's a very deadly combination. Don't ignore such a possibility thinking that it will  not happen to you. Plan for such a rare possibility by talking to a qualified attorney specializing in family law. If needed involve your spouse also when life is all love and honey between two of you. Jobless and divorced with everything gone is a very dreadful situation but far more common than you think.

24) Takes excellent care of your physical and mental health all the time. Your body and mind are going to be taxed heavily during tough times. You will need all the strength that you can garner. Strong people will become weak and weak will vanquish during tough times. So, maintain good health. Don't injure your body any more. Our artificial life style, contaminated environment, GMO food etc. are already wreaking enough havoc on us. Don't add to it.

25) Manage your consumption of alcohol, nicotine, caffeine and other intoxicants and stimulants. Their consumption tends to increase during tough times. That's precisely the time when you don't want that. You need to be in best physical and mental health when you are trying to deal with a career setback. Increased consumption of intoxicants make it hard to stage a successful comeback. Smart thing is to give up all such bad habits when things are going well so that you don't have to depend on such crutches during tough times.

26) 'Those who don't have anything to stand for, will fall for anything.' Have something bigger than yourself to rely on during tough times. It could be God, your Guru, religion, scriptures or something else. Unless you are able to surrender all your worries to some higher power, you will buckle under even little pressure and totally go under. It is not possible to cultivate such a faith during difficult times. Start devotional, religious and spiritual activities much before and keep at it all the time. Having an unshakable faith in God and firm belief that everything happens according his will and happens for the overall good will carry you through all difficulties. But such a faith is hard to come by. It requires years and years of practice and reaffirmation every time it wavers. Even if you are an atheist you need to find something to nurse your spirit. Don't use spirits (alcohol) to nurse the sagging spirit! :) That's a loser's game for sure!

27) Keep you resume always updated. Update your resume at least twice a year. Keep your resume crisp and brief. My recommendation is your resume should fit in 2 pages. Anything more is too much. First few lines should be so good that they should get you at least a phone call from the company.

28) Note down your professional activities and accomplishments every week. It will come handy when you have to update your resume once in every six months.

29) Be in interview mode some of the time even when you don't need a new job. You can't get into that active interviewing mode just like that. Apply to jobs even when you don't need one. Test waters and see how you do. Be prepared.

30) Headhunters are your friends. Keep in touch with them. Good headhunters are very useful. If they have got you your current job, they can get you one more as long you have not embarrassed them by quitting too quickly the earlier job they got for you.

31) Manage your virtual persona carefully. These day prospective employers scan internet and other places for any and every bit information about you. So, clean up your virtual presence. That involves cleaning up messy profiles on social networking sites, removing questionable and objectionable content on social networking sites etc. If you don't need, get out of social networking sites like Facebook, Twitter etc. Keep a simple profile on professional site like LinkedIn.

32) Don't accept the very first job you get after you lose your job unless it is reasonably good. If your gut says NO, listen to it and don't take the job. You are trying to make a comeback. You don't want to go land in another mess. But if you need a job to survive, you may not have an option.

ಕೇವಿಯಿಂದ ಕೋವಿಯವರೆಗೆ...

ಅದೇನೋ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ಅದ್ಯಾಕೋ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ಕೇವಿ (KV) ಅಂತೇನಾದರೂ initials ಇದ್ದರೆ ನಾನು ಕೋವಿ ಅಂತಲೇ ಓದಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ. ಹಾಗೆಯೇ ಹೇಳುತ್ತೇನೆ ಕೂಡ. ಕೇವಿಯನ್ನು ಕೋವಿಯನ್ನುವದರಲ್ಲಿ ಅದೇನೋ ಮಜಾ. ಅದೇನೋ ವಿಕಟ ಆನಂದ.

ಇಲ್ಲಿ ಆಫೀಸಿನಲ್ಲಿ ಕೇ.ವಿ (K.V) ಅನ್ನುವ initials ಇರುವ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಯಿದ್ದಾನೆ. ಅವನಿಗೆ ಎಲ್ಲರೂ ಕೇವಿ, ಕೇವಿ ಅಂತಲೇ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅದು ಅವನ ಅಣತಿ, ಇಚ್ಛೆ ಕೂಡ. ಆದರೆ ನಾನು ಮಾತ್ರ, 'ಏ, ಕೋವಿ,' ಅನ್ನುತ್ತೇನೆ.

'ಏನಯ್ಯಾ ಇದು!? ಎಲ್ಲರೂ ಕೇವಿ ಅಂದರೆ ನೀನೊಬ್ಬನು ಮಾತ್ರ ಕೋವಿ, ಕೋವಿ ಅನ್ನುತ್ತೀಯಾ. ಏನಿದರ ಅರ್ಥ?' ಅಂದ ನಮ್ಮ ಕೇವಿ ಉರ್ಫ್ ಕೋವಿ.

'ನಮ್ಮ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಕೋವಿಯಂದರೆ ಬಂದೂಕು. ಗನ್. ನೀನು son of a gun ಇದ್ದಂಗೆ ಇದ್ದೀಯಾ. ಅದಕ್ಕೇ ನಿನಗೆ ಕೋವಿ ಅಂತೀನಿ. ಕೇವಿಗಿಂತ ಕೋವಿಯನ್ನುವದೇ ನಿನಗೆ ಸೂಟ್ ಆಗುತ್ತದೆ ಮಾರಾಯಾ!' ಎಂದು ಅವನ ತಲೆಗೆ ಬೋಳೆಣ್ಣೆ ತಿಕ್ಕಿದೆ. ಹೊಗಳಿಕೆಯಿಂದ ಕೋವಿ ಖುಷ್!

'ಒಹೋ, ಕೋವಿಯಿಂದರೆ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ತುಪಾಗಿಯಾss??' ಎಂದು ಎಳೆದ ಕೋವಿ ಅಲ್ಲಲ್ಲ ಕೇವಿ.

'ಹೂಂ! ಕೋವಿ ಅಂದರೆ ತುಪಾಗಿಯೇ. ಸರಿಯಾಗಿ ಹೇಳಿದೆ,' ಅಂದೆ.

ಕೊಂಗನ ಅಂದರೆ ತಮಿಳನ ಬಾಯಿಯಲ್ಲಿ ತುಪಾಕಿ ಹೋಗಿ ತುಪಾಗಿ ಆಗುತ್ತದೆ. ಇರಲಿ.

ಈ ಕೇವಿ ಅನ್ನುವದು ಕೋವಿಯಾಗಿದ್ದೂ ಒಂದು ತಮಾಷೆಯ ಕಥೆ.

೧೯೯೦ ರ ಸಮಯ. ಆಗೆಲ್ಲಾ ಫೋನ್ ಇಷ್ಟು ಕಾಮನ್ ಆಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಮೊಬೈಲ್ ಅಂತೂ ಇರಲೇ ಇಲ್ಲ. ಲ್ಯಾಂಡ್ ಲೈನ್ ಕೂಡ ತುಂಬಾ ವಿರಳ. ನಾವು ಫೋನ್ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದ್ದೂ ೧೯೮೭ ರಲ್ಲಿ. ಅದು ಏನೋ OYT ಅಂತೇನೋ ಸ್ಕೀಮಿನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ರೊಕ್ಕ ಕೊಟ್ಟು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾಗಿತ್ತು.

ಆಗಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಫೋನ್ ಬಂತು ಅಂದರೆ ಸಮಾಜಸೇವೆಗೆ ಒಂದು ಒಳ್ಳೆ ಮಾರ್ಗ ಸಿಕ್ಕಂತೆ. ಅದರಲ್ಲೂ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಯಾರ ಮನೆಯಲ್ಲೂ ಫೋನ್ ಇಲ್ಲ ಮತ್ತು ನೀವು ಸ್ವಲ್ಪ ಜನರನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸುವ, ಹಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಸ್ನೇಹಪರ ಜನ ಅಂತಾದರಂತೂ  ಮುಗಿದೇಹೋಯಿತು. ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಜನ ನಿಮ್ಮ ಫೋನ್ ನಂಬರನ್ನು ತಮ್ಮ ಬಂಧುಮಿತ್ರರಿಗೆ ಕೊಡುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಫೋನ್ ಮಾಡಿದಾಗ ಸಂದೇಶ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ನಂತರ ಮುಟ್ಟಿಸುವುದು ಅಥವಾ ತುಂಬಾ ತುರ್ತಾಗಿದ್ದರೆ ಆಗಿಂದಾಗಲೇ ಹೋಗಿ ಕರೆದು ಬರುವ 'ಪುಣ್ಯಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು' ಮಾಡುವ 'ಸೌಭಾಗ್ಯ'ವನ್ನು ಕರುಣಿಸುತ್ತಿತ್ತು ಆಗಿನ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಎಂಬ ಯಂತ್ರ.

ನಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲೂ ಹಾಗೇ ಆಯಿತು. ನಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಫೋನ್ ಬರುವ ಮೊದಲು ಪಕ್ಕದ ರೋಡಿನಲ್ಲಿದ್ದ ಶ್ರೀ ಅಗರವಾಲಾ ಅವರ ಮನೆ ಫೋನನ್ನು ನಾವು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಕಂಪನಿಯೊಂದರ ಮ್ಯಾನೇಜಿಂಗ್ ಡೈರೆಕ್ಟರ್ ಆಗಿದ್ದ ಅಗರವಾಲಾ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬದವರು ತುಂಬಾ ಒಳ್ಳೆ ಜನರು. ಅವರಿಗೆ ಕನ್ನಡ ಬರುತ್ತಿದ್ದಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ ಜನ ಸಂಪರ್ಕ ಕಮ್ಮಿ ಇತ್ತು. ಅದೇನು ಯೋಗಾಯೋಗವೋ, ನಮಗೆ ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ತುಂಬಾ ಆತ್ಮೀಯ ದೋಸ್ತಿಯಾಗಿತ್ತು. 'ಬೇಕಾದಾಗ, ಭಿಡೆ ಬಿಟ್ಟು, ಫೋನ್ ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ,' ಎಂದು ತುಂಬಾ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಹೇಳಿದ್ದರು. ತಂದೆಯವರಿಗೆ ಯಾರದ್ದಾದರೂ ಫೋನ್ ಬಂದರೆ ಕೆಲಸದವರನ್ನು ಕಳಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಕೆಲಸದವರು ಇರಲಿಲ್ಲ ಅಂದರೆ ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳನ್ನೇ 'ಹೆಗಡೆ ಸಾಬ್ ಕೆ ಘರ್ ಜಾಕೆ ಬೋಲ್ ಕೆ ಆಜಾ' ಅಂತ ಕಳಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ದೊಡ್ಡ ಮನಸ್ಸು. ಬಹಳ ಆತ್ಮೀಯತೆ. ಅವರ ಉಪಕಾರ, ಸಹೃದಯತೆಗಳನ್ನು ಮರೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಧಾರವಾಡ ಬಿಟ್ಟು ಮುಂಬೈ ಸೇರಿಕೊಂಡಿದ್ದರೂ ಮೂವತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರವೂ ನಿರಂತರ ಸಂಪರ್ಕದಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ.

ಉಪಕಾರ ಮಾಡಿದವರಿಗೇ ತಿರುಗಿ ಉಪಕಾರ ಮಾಡುತ್ತೇವೆ ಅಂದರೆ ಅದು ಬಹಳ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಅಸಾಧ್ಯ. ಅದಕ್ಕೇ ಇಂಗ್ಲೀಷಿನಲ್ಲಿ Pass on the goodwill ಅಂತ ಒಂದು ಮಾತಿದೆ. ಉಪಕಾರ ಮಾಡಿದವರಿಗೇ ಅದೇ ಉಪಕಾರ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ಅವರಿಗೆ ಅದರ ಜರೂರತ್ತಿಲ್ಲ ಅಂತಾದರೆ ಅದೇ ಉಪಕಾರವನ್ನು ನೀವು ಬೇರೆಯವರಿಗೆ ಮಾಡಿ. ಅದು ಮೂಲ ಉಪಕಾರ ಮಾಡಿದವರ ಉಪಕಾರವನ್ನು ತೀರಿಸಿದ್ದಕ್ಕೆ ಸರಿಸಮ ಎಂದು ಅರ್ಥ. ಹಾಗೆಂದುಕೊಂಡು ನಾವು ನಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಫೋನ್ ಬಂದ ಮೇಲೆ ಅದನ್ನೇ ಪಾಲಿಸಿಗೊಂಡು ಬರುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಮತ್ತೆ ನಮ್ಮ ನೆರೆಹೊರೆ ಜನರೂ ಸಹ ತುಂಬಾ ಒಳ್ಳೆಯವರೇ. ಯಾರೂ ನಮ್ಮನೆಯಲ್ಲಿರುವ ಫೋನಿನ ಅಥವಾ ಮನೆ ಜನರ ಒಳ್ಳೆತನದ ದುರುಪಯೋಗ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ. ಅಗತ್ಯವಿದ್ದಾಗ ಫೋನ್ ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ಮರೆಯದೇ ಒಂದು ರೂಪಾಯಿ ಇಟ್ಟೇ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಅದು ಅಂದಿನ ಲೋಕಲ್ ಕರೆಯ ಚಾರ್ಜ್. STD ತುಂಬಾ ದುಬಾರಿಯೆಂದು ಮೊದಲಿನ ಕೆಲವು ವರ್ಷ ಹಾಕಿಸಿರಲಿಲ್ಲ. ನಂತರ STD ಹಾಕಿಸಿದ ಮೇಲೆ ಬೇರೆ ಊರಿಗೆ ಕರೆ ಮಾಡಬೇಕಾದರೆ ಮೊದಲೇ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಟೈಮರ್ ಹಿಡಿದು  ಕೂಡುತ್ತಿದ್ದರು ಮನೆ ಮಂದಿ. ಟೆಲಿಫೋನ್ ಇಲಾಖೆಯ ಅದೇನೋ ಕೋಷ್ಟಕ ಉಪಯೋಗಿಸಿ, ಅಷ್ಟು ಸಮಯಕ್ಕೆ ಎಷ್ಟಾಯಿತು ಎಂದು ಮೊತ್ತವನ್ನು ಲೆಕ್ಕ ಮಾಡಿ ಹೇಳಿದರೆ ಅಷ್ಟು ರೊಕ್ಕ ಕೊಟ್ಟು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಯಾವಾಗಲೋ ಒಮ್ಮೆ ಯಾರೋ ಪೊರ್ಕಿ ಟೈಪಿನ ಜನ STD ಮಾಡಿ, ಹೇಳದೇ ಓಡಿಹೋಗಿದ್ದರು. ಆವಾಗ ಸ್ವಲ್ಪ ಜಾಸ್ತಿ ಬಿಲ್ ಬಂದಿತ್ತು. ಅದಾದ ನಂತರ STD ಲಾಕ್ ಹಾಕಿಸಿಯಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅದೊಂದು isolated ಘಟನೆ. ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಆಪರೇಟರ್ ನೌಕರಿಯನ್ನು ತಂದೆಯವರು ಬಹಳ ಸೊಗಸಾಗಿ ಮಾಡಿ ಬಹಳ ಪುಣ್ಯ ಕಮಾಯಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಜೊತೆಗೆ STD ಬಗ್ಗೆ, ISD ಬಗ್ಗೆ ಉದ್ರಿ ಉಪದೇಶ ಫ್ರೀ.

ಮತ್ತೊಂದು ತರಹದ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಸಮಾಜಸೇವೆ ಎಂದರೆ ಸಂದೇಶ ತಲುಪಿಸುವದು ಮತ್ತು ಕರೆದುಬರುವದು. ಅದೆಲ್ಲ ಅಪ್ಪ, ಅಮ್ಮ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಥವಾ ಅದೇ ವೇಳೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಯಾರಾದರೂ ಕೆಲಸದವರಿದ್ದರೆ ಅವರ ಹತ್ತಿರ ಹೇಳಿ ಕಳಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಹೆಚ್ಚಿನದು ಮೆಸೇಜ್ ಸೇವೆ ಇರುತ್ತಿತ್ತು. ಫೋನ್ ಬಂದಾಗ ಮೆಸೇಜ್ ಬರೆದಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಸಂಜೆ ಅಮ್ಮ ವಾಕಿಂಗ್ ಹೋದಾಗ ಸಂದೇಶ ಮುಟ್ಟಿಸಿಬರುತ್ತಿದ್ದುದೇ ಜಾಸ್ತಿ. ನಾನಂತೂ ಅಂತಹ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದೇ ಇಲ್ಲ. ಮಾಡಬೇಕಾದ ಮನೆಯ ಕೆಲಸಗಳನ್ನೇ ಮಾಡದ ಆಲಸಿ ಮಹಾನುಭಾವ ನಾನು. ಇನ್ನು ಇಂತಹ 'ಉದ್ಯೋಗಿಲ್ಲದ ಉಸಾಬರಿ' ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತೇನೆಯೇ? ನನ್ನ ಪ್ರೀತಿಯ ಸವದತ್ತಿ ಮಲ್ಲಣ್ಣನ ಮನೆಗೆ ಮೆಸೇಜ್ ಕೊಟ್ಟು ಬರುವದಿದ್ದರೆ ಮಾತ್ರ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದೆ ಬಿಟ್ಟರೆ ಬೇರೆ ಯಾರ ಮನೆಗೂ ಹೋದ ದಾಖಲೆಯಿಲ್ಲ. 'ಹೇಳಿದ ಒಂದೂ ಕೆಲಸ ಮಾಡೋದಿಲ್ಲ ನೋಡು ನೀ. ಬರೇ ಜೀವಾ ತಿಂತಿ,' ಅಂತ ಬಾಯಿಬಾಯಿ ಬಡಿದುಕೊಳ್ಳುತ್ತ ಖುದ್ದು ಅಮ್ಮನೇ ಹೋಗಿ ಕರೆದುಬರಬೇಕೇ ವಿನಃ ನಾವು ಅದನ್ನೆಲ್ಲ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಿಲ್ಲ. ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಸೆಮಿಸ್ಟರ್ ಮುಗಿದ ಮೇಲೆ ಎರಡೋ ಮೂರೋ ವಾರದ ರಜೆಗೆಂದು ಫುಲ್ ಮಜಾ ಮಾಡಲು ಮನೆಗೆ ಬಂದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಇವರ ಕಿರಿಕಿರಿ. 'ಇಂಥಾ ಉದ್ಯೋಗಿಲ್ಲದ ಉಸಾಬರಿ ಎಲ್ಲಾ ನೀವೇ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಿರಿ. ನನಗ ಇವೆಲ್ಲಾ ಹಚ್ಚಬ್ಯಾಡ್ರೀ,' ಅಂತ ನಮ್ಮ ಮಾತು. ಅದಕ್ಕೆ ಅಮ್ಮನ ಬಯ್ಯುವಿಕೆ. 'ಅವನಿಗೆ ಹೇಳಿ ನೀ ಯಾಕ ಶ್ರಮಾ ತೊಗೋತ್ತಿ?? ಅದು ಬದಲಾಗೋ ಪೈಕಿ ಅಲ್ಲ!' ಅನ್ನುವಂತಹ ಸ್ಥಿತಪ್ರಜ್ಞರ ಟೈಪಿನ ಶಾಣ್ಯಾ ವರ್ತನೆ ತಂದೆಯವರಿಂದ.

೧೯೯೨ ಡಿಸೆಂಬರ್ ಇರಬೇಕು. ಐದನೇ ಸೆಮಿಸ್ಟರ್ ಮುಗಿದಿತ್ತು. ರಜೆಗೆ ಬಂದಿದ್ದೆ. ಒಂದಿನ ಫೋನ್ ರಿಂಗಾಯಿತು. ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ಕೂತಿದ್ದೆ. ಎತ್ತಿದರೆ ಒಬ್ಬ ಹುಡುಗಿ ಧ್ವನಿ.

'ಹಲೋ' ಎಂದೆ.

'ಹೆಗಡೆ ಅವರ ಮನೀರಿ?' ಅಂತ ಕೇಳಿತು.

'ಹೌದ್. ಏನ್ಬೇಕಾಗಿತ್ತು?' ಎಂದು ಕೊಂಚ ಗಡುಸಾಗಿ ಕೇಳಿದೆ. ಆವತ್ತಿನ ಮಾತುಕತೆ ಎಲ್ಲ ಹಾಗೇ.

ಧ್ವನಿ ಕೇಳಿಯೇ ಗೊತ್ತಾಗಿತ್ತು ಯಾರೋ ಚಿಣ್ಣ ಹುಡುಗಿ ಅಂತ. ಹಾಗಾಗಿ 'ರೀ' ಅನ್ನಲಿಲ್ಲ. ಮತ್ತೆ 'ಸಮಾಜಸೇವೆ' ಕರೆಯೆಂದು ಖಾತ್ರಿಯಾಗಿ, ಫೋನ್ ಎತ್ತಿದ್ದಕ್ಕೆ ಅಸಮಾಧಾನವಾಗಿತ್ತು. ಅಂತಹ ಕರೆಯೆಂದು ಗೊತ್ತಾಗಿದ್ದರೆ ಫೋನ್ ಎತ್ತುತ್ತಲೇ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲೇ ಕೂತಿದ್ದರೂ ಫೋನ್ ಎತ್ತದಿದ್ದಕ್ಕೆ ಅಮ್ಮ ಅಡಿಗೆಮನೆಯಿಂದ ಬೈಯುತ್ತಾ ಬಂದು ಅವರೇ ಫೋನ್ ಎತ್ತಲು ಬಿಡುತ್ತಿದ್ದೆ. ಆದರೆ ಈಗ ಪೊರಪಾಟಿನಲ್ಲಿ ಎತ್ತಿಬಿಟ್ಟಿದ್ದೇನೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಮಾತಾಡಲೇಬೇಕು.

'ಸುಮಾನ್ನ ಕರೀರಿ ಸ್ವಲ್ಪ,' ಅಂದಳು.

ಯಾವ ಸುಮಾ ಅಂತ ನನಗೆ ಸಮಾ ಗೊತ್ತಾಗಲಿಲ್ಲ. ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿದ್ದ ನಾಲ್ಕಾರು ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಯಾರದೋ ಮನೆಯ ಮಗಳಿರಬೇಕು.

'ಕರೀರಿ' ಅಂದರೆ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್ ಡೈಲಾಗ್ ಇರುತ್ತಿತ್ತು. 'ಮೆಸೇಜ್ ಕೊಡಿ. ಅವರೇ ನಿಮಗೆ ನಂತರ ಕರೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ಕರೆದುಬರಲು ಯಾರೂ ಇಲ್ಲ.'

ಹಾಗೆ ಮಾಡಿ ಎಂದು  ನೆರೆಹೊರೆ ಜನರೇ ಹೇಳಿದ್ದರು. ಫೋನ್ ಬಂದಾಗೊಮ್ಮೆ ಬಂದು ಬಂದು ಕರೆದುಹೋಗುವದು ಕಷ್ಟ ಅಂತ ಅವರಿಗೂ ಗೊತ್ತು.

'ಮೆಸೇಜ್ ಕೊಡು. ಅವರಿಗೆ ಕೊಡ್ತೇವಿ. ಅವರು ನಂತರ ಫೋನ್ ಮಾಡ್ತಾರ,' ಅಂದೆ.

'ನಾನು ವಿಜೂ ಅಂತರೀ. ಸುಮಾನ ಫ್ರೆಂಡ್. ಕೇವಿ ರಾವ್ ಅವರ ಮಗಳು,' ಅಂದಳು.

'ಸರಿ. ಮೆಸೇಜ್ ಏನು?' ಅಂದೆ.

'ಸುಮಾಗ ತಿರುಗಿ ಫೋನ್ ಮಾಡ್ಲಿಕ್ಕೆ ಹೇಳ್ರಿ,' ಅಂತು ಆಕಡೆಯ ಧ್ವನಿ.

'ಸರಿ,' ಎಂದು ಫೋನ್ ಇಡಲು ಮುಂದಾದೆ.

'ರೀ, ನನ್ನ ಹೆಸರು ವಿಜೂ. ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮ್ಯಾನೇಜರ್ ಕೇವಿ ರಾವ್ ಅವರ ಮಗಳು ಅಂತ ಹೇಳೋದನ್ನ ಮರಿಬ್ಯಾಡ್ರೀ' ಅಂತ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಹೇಳಿದಳು.

ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ವಿಜೂ ಅಂತ ಎರಡು ಮೂರು ಜನ ಇರಬೇಕು. ಅದಕ್ಕೇ ಇವಳು ಯಾವ ವಿಜೂ ಎಂದು differentiate ಮಾಡಲು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ 'ಕೇವಿ ರಾವ್ ಅವರ ಮಗಳು' ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾಳೆ. ಎಲ್ಲಿ ಕೇವಿ ರಾವ್ ಕೂಡ multiple ಜನರು ಇದ್ದರೋ ಏನೋ. ಅದಕ್ಕೇ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮ್ಯಾನೇಜರ್ ಕೇವಿ ರಾವ್ ಅವರ ಮಗಳು ಅಂತ ಬೇರೆ ಹೇಳಿದ್ದಾಳೆ.

ಫೋನಿನ ಪಕ್ಕ ಇದ್ದ ಕಾಗದದ ತುಣುಕೊಂದರ ಮೇಲೆ ಬರೆದೆ. Message for Suma. From Viju, daughter of KV Rao, bank manager. Call back.

ಇನ್ನು ಅಮ್ಮನಿಗೆ ಇದನ್ನು ಹೇಳಬೇಕಲ್ಲ. ಮೆಸೇಜ್ ಮುಟ್ಟಿಸಿಬರಬೇಕಾದವರು ಅವರೇ ತಾನೇ? ನನ್ನಂತಹ ಆಲಸಿ ಮಹಾತ್ಮ ಫೋನ್ ಎತ್ತಿ, ಯಾರೋ ಚಿಣ್ಣ ಹುಡುಗಿಯೊಂದಿಗೆ ಅಷ್ಟಾದರೂ ಮಾತಾಡಿ, ಮೆಸೇಜ್ ಬರೆದುಕೊಂಡಿದ್ದೇ ದೊಡ್ಡ ಮಾತು.

'ಏ, ಯವ್ವಾ ಬೇ! ಇಲ್ಲಿ ಕೇಳ್ ಬೇ. ಸುಮಾ ಅಂದ್ರ ಯಾರ ಪೈಕಿ ಹುಡುಗಿ? ಅಕಿಗೆ ಯಾರೋ ವಿಜೂ ಅನ್ನಾಕಿ ಫೋನ್ ಮಾಡಿದ್ದಳು. ಯಾರೋ ಕೋವಿ ರಾವ್ ಅನ್ನವರ ಮಗಳಂತ. ಕೋವಿ ರಾವ್, ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮ್ಯಾನೇಜರ್ ಮಗಳು. ಅಕಿ ಸುಮಾಗ ತಿರುಗಿ ಫೋನ್ ಮಾಡಲಿಕ್ಕೆ ಹೇಳು ಅಂದಾಳ. ಮೆಸೇಜ್ ಮುಟ್ಟಿಸು!' ಅಂತ ಕೂತಲ್ಲಿಂದಲೇ ಕೂಗಿದೆ.

'ಅಲ್ಲಿ ಕೂತು ಏನು ಒದರ್ತೀಯೋ!? ಸುಡುಗಾಡು. ಇಲ್ಲಿ ಬಂದು ಏನು ಅಂತ ಹೇಳಿಹೋಗು ಪುಣ್ಯಾತ್ಮ!' ಅಂತ ಅಮ್ಮ ಅಲ್ಲಿಂದಲೇ ಒದರಿದರು. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಡಬಲ್ ಒದರಾಟ.

ಹೋಗಿ ಹೇಳಿದೆ.

'ಸುಮಾಗ? ವಿಜೂ ಫೋನ್ ಮಾಡಿದ್ದಳೇ? ಯಾರ ಮಗಳು? ಕೋವಿ ರಾವ್ ಮಗಳೇ? ಏನು ಹೇಳ್ತೀಯೋ??? ಅಕಿ ಯಾವ ರಾವ್ ಅಂದಳೋ, ನೀ ಏನು ಕೇಳಿಸಿಕೊಂಡಿಯೋ? ತಲಿ ಎತ್ಲಾಗ ಇರ್ತದ? ಕೋವಿ ರಾವ್ ಅಂತ ಕೋವಿ ರಾವ್. ಹುಚ್ಚಾ!' ಅಂತ ರೇಗಿದರು ಅಮ್ಮ.

ಅದ್ಯಾಕೋ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ಕೇವಿ ರಾವ್ ಅಂತಲೇ ಬರೆದುಕೊಂಡಿದ್ದರೂ ಹೇಳುವಾಗ ಮಾತ್ರ, ಎರಡೂ ಸಲ, ಕೋವಿ ರಾವ್ ಅಂತಲೇ ಹೇಳಿದ್ದೆ! Unintended slip of tongue but very interesting slip of tongue! ಕೇವಿ ರಾವ್ ಹೋಗಿ ಕೋವಿ ರಾವ್ ಆಗಿತ್ತು!

ಕೇವಿ ಬದಲಿ ಕೋವಿ ಅಂದೆ ಅನ್ನುವದು ತಿಳಿದ ಮೇಲೆ ನಕ್ಕಿದ್ದೇ ನಕ್ಕಿದ್ದು. ಈಗ ಕೋವಿ ರಾವ್ ಯಾರು? ಏನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ? ಕೋವಿ ರಾವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮ್ಯಾನೇಜರ್ ಆಗಲು ಹೇಗೆ ಸಾಧ್ಯ? ಬ್ಯಾಂಕಿನ ಮುಂದೆ ಬಾಗಿಲಲ್ಲಿ ಕೋವಿ ಹಿಡಿದು ನಿಂತಿರುತ್ತಾನಲ್ಲ, ಒಬ್ಬ ಕಾವಲುಗಾರ, ಅವನೇ ಕೋವಿ ರಾವ್ ಇರಬಹುದು. ಅವನ ಮಗಳು ಫೋನ್ ಮಾಡಿದ್ದಳು. ಕೋವಿ ರಾವನ ಮಗಳು. ಹಾ!!ಹಾ!! ಹೀ!! ಹೀ!! ಹೀಗೆ ಏನೇನೋ ಹೇಳಿಕೊಂಡು ಬಿದ್ದು ಬಿದ್ದು ನಕ್ಕೆ. ಆಗಿನ ಜಮಾನಾದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲದೂ ತಮಾಷೆಯೇ. Good old carefree days.

'ಹೀಂಗ ಹುಚ್ಚುಚ್ಚರೆ ಅಡ್ನಾಡಿ ಮಾತಾಡಿ ನಗಲಿಕ್ಕೆ ಬರ್ತದ. ಆ ಸುಮಾನ ಮನಿಗೆ ಹೋಗಿ ಮೆಸೇಜ್ ಕೊಟ್ಟು ಬಾ ಅಲ್ಲಾ? ಪ್ಲೀಸ್' ಅಂತ ಅಮ್ಮ ಕೇಳಿಕೊಂಡರು.

ನಾನು hopeless ಕೇಸ್ ಅಂತ ಗೊತ್ತಿದ್ದರೂ ಅವರು ನಂಬಲಿಕ್ಕೆ ತಯಾರಿಲ್ಲ. hoping against the hope ಅನ್ನುವ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ವಿನಂತಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಅವರೂ ಬದಲಾಗುವದಿಲ್ಲ. ನಾನಂತೂ ಬದಲಾಗುವ ಚಾನ್ಸೇ ಇಲ್ಲ.

'ಏ, ಎಲ್ಲಿದ್ ಹಚ್ಚಿ ಬೇ? ಉದ್ಯೋಗಿಲ್ಲದ ಉಸಾಬರಿ. ಇವೆಲ್ಲಾ ಸಮಾಜಸೇವಾ, ಮಸಾಜಸೇವಾ ನೀವೇ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಿರಿ. ನನಗ ಬಿಲ್ಕುಲ್ ಹಚ್ಚಬ್ಯಾಡ್ರೀ. ನಾವು ಯಾವಾಗೋ ಒಂದೆರೆಡು ವಾರ ಮನಿಗೆ ಆರಾಮ್ ಮಾಡೋಣ ಅಂತ ಬಂದ್ರ ಬರೇ ಇದೇ ಆತಲ್ಲಾ??? ಸುಮಾ ಅಂತ. ವಿಜು ಅಂತ. ಕೋವಿ ರಾವ್ ಅಂತ. ಅದಂತ. ಇದಂತ. ಸುಡುಗಾಡು!' ಅಂತ ನಾನೂ ರೇಗಿ ಅಲ್ಲಿಂದ ರೈಟ್ ಅಂದೆ.

ಅಮ್ಮನೋ, ಕೆಲಸದವಳೋ ಯಾರೋ ಹೋಗಿ ಮೆಸೇಜ್ ಮುಟ್ಟಿಸಿದ್ದರು ಅಂತ ಕಾಣುತ್ತದೆ.

ಮರುದಿನ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ತಿಂಡಿ ತಿಂದು ನಮ್ಮ ಪ್ರೀತಿಯ ಸಂಕ (ಸಂಯುಕ್ತ ಕರ್ನಾಟಕ) ಪತ್ರಿಕೆ ಓದುತ್ತ, ಧಾರವಾಡದ ಯಾವ ಸಿನೆಮಾ ಥೇಟರಿನಲ್ಲಿ ಅಂದು ಸಂಜೆ ತಿಗಣೆ ಕಚ್ಚಿಸಿಕೊಂಡರೆ ಹಿತಕಾರಿ ಅಂತ ಸ್ಕೆಚ್ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದೆ.

ಆಗ ಸುಮಾ ಎಂಟ್ರಿ ಕೊಟ್ಟಳು. ನಮ್ಮನೆಯಿಂದ ಎರಡು ಮನೆ ಬಿಟ್ಟು ಇದ್ದ ಮನೆಯವರ ಮಗಳು. ಆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಇದ್ದ ನಾಲ್ಕಾರು ಅಕ್ಕ ತಂಗಿಯರಲ್ಲಿ ಯಾರೋ ಒಬ್ಬಳು ಸುಮಾ ಅಂತ ಅಂದಾಜಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅವರ್ಯಾರೂ ಅಷ್ಟಾಗಿ ಪರಿಚಯವಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಇವಳೇ ಸುಮಾ ಅಂತ ಗೊತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ.

'ಅಣ್ಣಾ, ಫೋನ್ ಮಾಡಬೇಕು. ಲೋಕಲ್ ಕಾಲ್.... ' ಅಂದಳು ಎಂಟ್ರಿ ಕೊಟ್ಟ ಸುಮಾ.

ಸಂಸ್ಕಾರವಂತ ಹುಡುಗಿ. ಅನುಮತಿ ಕೇಳಿದ್ದಾಳೆ.

ಪುಣ್ಯಕ್ಕೆ ಅಣ್ಣಾ ಅಂದಳು. ಅಂಕಲ್ ಅನ್ನಲಿಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ಪುಣ್ಯ. ಆಗಲೇ ಆರಡಿ ಎತ್ತರ, ತೊಂಬತ್ತು ಕೇಜಿ with ಸದ್ದಾಂ ಹುಸೇನ್ ಮಾದರಿಯ ದೊಡ್ಡ ಮೀಸೆಯೊಂದಿಗೆ ರಾರಾಜಿಸುತ್ತಿದ್ದ ನಮ್ಮ ಬೃಹತ್ ಹೊನಗ್ಯಾಕಾರವನ್ನು ನೋಡಿ ಎರಡು ವರ್ಷ ಮೊದಲೇ SSLC ಹುಡುಗಿಯೊಬ್ಬಳು ಅಂಕಲ್ ಅಂದುಬಿಟ್ಟಿದ್ದಳು. ಹಾಗಾಗಿ ಅಂಕಲ್ ಅನ್ನಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಕ್ಕೆ ಆಗಲೇ precedence ಇತ್ತು. ಹದಿನೆಂಟು ವರ್ಷಕ್ಕೇ ಅಂಕಲ್ ಅನ್ನಿಸಿಕೊಂಡವರು ಬಹಳ ಕಮ್ಮಿ ಜನ ಇರಬೇಕು.

ನಾನೋ ಆಗ ಅಸಹನೆಯ ಮೂರ್ತಿರೂಪ.

'ಹೂಂ, ಮಾಡ್ಕೋ,' ಅಂತ ಗದರುವ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದೆ.

ಗಡಸು ಧ್ವನಿಗೆ ಬೆದರಿದ ಸುಮಾ, 'ಅಣ್ಣಾನ ಮೂಡ್ ಸರಿ ಇದ್ದಂಗಿಲ್ಲ,' ಅಂದುಕೊಂಡಿರಬೇಕು. ಅಂದುಕೊಂಡಿದ್ದರೆ ಅದು ಅವಳ ಕರ್ಮ.

ಸುಮಾ ಫೋನ್ ಮಾಡಿದ್ದು ಅದೇ ಗೆಳತಿಗೆ. ಅವಳೇ..... ವಿಜೂ..... ಕೋವಿ ರಾವ್.... ಅಲ್ಲಲ್ಲ ಕೇವಿ ರಾವ್ ಮಗಳು. ಕೋವಿ ರಾವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮ್ಯಾನೇಜರ್.

ಈ ಸುಮಾನೂ ಅಷ್ಟೇ. ಫೋನ್ ಮಾಡಿ, 'ಕೇವಿ ರಾವ್ ಅವರ ಮನಿ ಏನ್ರೀ?? ಸ್ವಲ್ಪ ವಿಜೂಗ ಕರೀರಿ....' ಅಂದಳು.

ಕೇವಿ ರಾವ್ ಅಂತ ಕೇಳಿದ್ದೇ ಕೇಳಿದ್ದು. ಅಷ್ಟೇ. ಆ ನಗು ಎಲ್ಲಿಂದ ಬಂತೋ ಏನೋ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲೇ ಪೆಕಪೆಕಾ ಅಂತ ನಕ್ಕೆ. ರಕ್ಕಸ ನಗೆ. ಫೋನಿನಲ್ಲಿ ಮಾತಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಸುಮಾ ಕೊಂಚ ಅಪ್ರತಿಭಳಾಗಿ ನನ್ನ ಕಡೆ ನೋಡಿದಳು. ಅವಳ ಬೆದರಿದ ಮುಖ ನೋಡಿ ಪಾಪ ಅನ್ನಿಸಿತು. ಅಣ್ಣ ಅಂತ ಬೇರೆ ಕರೆದಿದ್ದಾಳೆ. ಪಾಪದ ಹುಡುಗಿ. 'ಏನಿಲ್ಲಾ ಮಾರಾಯ್ತಿ. ನೀನು ಫೋನಿನಲ್ಲಿ ಮಾತಾಡಿಕೋ,' ಅನ್ನುವಂತೆ ಸಂಜ್ಞೆ ಮಾಡಿ, ನನ್ನ ರಕ್ಕಸ ನಗೆ ಮುಂದುವರೆಸಿದೆ.

ಸ್ವಲ್ಪ ಹೊತ್ತಿನ ನಂತರ ಸುಮಾ ತನ್ನ ಗೆಳತಿ ವಿಜೂ ಅಲಿಯಾಸ್ ಕೋವಿ ರಾವ್ ಮಗಳ ಜೊತೆ ಮಾತುಕತೆ ಮುಗಿಸಿದಳು. ಮರೆಯದೇ ಒಂದು ರೂಪಾಯಿ ಇಟ್ಟು ಹೊರಟಳು.

ನಮಗೋ ಕಿತಾಪತಿ ಮಾಡುವ ಹುಮ್ಮಸ್ಸು. ಅದರಲ್ಲೂ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಬಕರಾವೊಂದು ಅದಾಗೇ ಬಂದಿದೆ. ಸ್ವಲ್ಪ ಮಜಾ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳೋಣ ಅಂತ ಸುಮಾನ ಜೊತೆ ಮಷ್ಕಿರಿ ಶುರುವಿಟ್ಟುಕೊಂಡೆ.

'ನಿನ್ನ ಹೆಸರು ಸುಮಾ ಏನೂ?' ಅಂದೆ.

'ಹೂಂ, ಅಣ್ಣಾ' ಅಂದಳು. 'ನಿನಗೆ ಇಲ್ಲಿ ತನಕ ಅದೂ ಗೊತ್ತಿರಲಿಲ್ಲವೇ?' ಅನ್ನುವ ಲುಕ್ ಅವಳ ಮುಖದ ಮೇಲೆ.

'ಅಕಿ ವಿಜೂ ನಿನ್ನ ಫ್ರೆಂಡ್ ಏನು?'

'ಹೌದ್ ಅಣ್ಣಾ. ನನ್ನ ಕ್ಲಾಸ್ಮೇಟ್.'

'ಹಾಂಗೇನು? ಹೂಂ' ಎಂದೆ.

'ಮತ್ತೇನು?' ಅನ್ನುವ ಲುಕ್ ಕೊಟ್ಟಳು.

'ಅಕಿ ವಿಜೂ ಕೋವಿ ರಾವ್ ಅವರ ಮಗಳೇನು?' ಅನ್ನುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಾಪಟ್ಟೆ ನಗು ಬರುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೂ ತಡೆದುಕೊಂಡು ಗಂಭೀರವಾಗಿಯೇ ಕೇಳಿದೆ.

'ಕೋವಿ ರಾವ್ ಅಲ್ಲ ಅಣ್ಣಾ. ಕೇವಿ ರಾವ್. ಕೇವಿ ರಾವ್ ಅಂತ ಅಕಿ ಡ್ಯಾಡಿ ಹೆಸರು. ಬ್ಯಾಂಕ್ ಒಳಗ ಕೆಲಸ ಮಾಡ್ತಾರ,' ಅಂದಳು ಸುಮಾ.

'ಏ! ಕೋವಿ ರಾವ್ ಅಂತ ಅದು. ಕೇವಿ ರಾವ್ ಅಲ್ಲ. ಕೋವಿ ರಾವ್ ಅಂತದು. ಗೊತ್ತಾತೇನು?? ಏನು ಹೇಳು??? ಕೋ ವಿ ರಾವ್. ಕೋ ವಿ ರಾವ್. ಹೇಳು ನೋಡೋಣ?' ಅಂತ ಫುಲ್ ಸೀರಿಯಸ್ ಆಗಿ ಹೇಳಿದೆ.

ಈಗ ಸುಮಾ ಫುಲ್ confuse. ಪಾಪದ ಚಿಣ್ಣ ಬಾಲೆ. ಎದುರಿಗೆ ಬಾಲವಿಲ್ಲದ ಮಂಗ್ಯಾ ನಾನು. ಇದೆಲ್ಲಾ ಆಕೆ expect ಕೂಡ ಮಾಡಿಲ್ಲ. ಫೋನ್ ಮಾಡಿ ಹೊರಟವಳನ್ನು ಅಟಕಾಯಿಸಿಕೊಂಡು ಭೇಜಾ ಫ್ರೈ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಯಾರೂ confuse ಆಗಬಹದು. ಹಾಗಿರುವಾಗ ಈ ಚಿಣ್ಣ ಹುಡುಗಿ confuse ಆಗಿದ್ದೇನು ದೊಡ್ಡ ಮಾತು.

'ಕೋ.... ವೀ..... ರಾವ್. ಕೋವಿ ರಾವ್ ಅಂತೇನು ಅದು ಅಣ್ಣಾ?' ಎಂದಳು. ಅವಳಿಗೆ ಖಾತ್ರಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು.

'ಹೂಂ. ಕೋವಿ ರಾವ್ ಅಂತನೇ. ನಿಮ್ಮ ಗೆಳತಿ ಡ್ಯಾಡಿ ಹೆಸರು ಕೋವಿ ರಾವ್. ಗೊತ್ತಾತ?' ಎಂದು ಫುಲ್ ಫೋರ್ಸ್ ಹಾಕಿ ಹೇಳಿದೆ.

ಗೊತ್ತಾಯಿತು ಅನ್ನುವಂತೆ ತಲೆಯಾಡಿಸಿದಳು. ಸಿಕ್ಕಾಪಟ್ಟೆ ನಗು ಬರುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೂ ಇನ್ನೂ ಫುಲ್ ಮಂಗ್ಯಾ ಮಾಡಿ ಮುಗಿದಿರಲಿಲ್ಲ.

'ಅವರಿಗೆ ಕೋವಿ ರಾವ್ ಅಂತ ಯಾಕ ಹೆಸರು ಬಂತು? ಗೊತ್ತದ ಏನು???' ಅಂತ ನಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಸವಾಲ್.

ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ ಅನ್ನುವಂತೆ ತಲೆಯಾಡಿಸಿದಳು. ಅಲ್ಲಿಗೆ ಸುಮಾ ಫುಲ್ ಹೈರಾಣ. ಈಗ ನಾನು ಏನೇ ಹೇಳಿದರೂ ಆಕೆ ನಂಬಲು ತಯಾರ್ ಅಂತ ನಮಗೆ ಖಾತ್ರಿ.

'ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮುಂದ ಒಬ್ಬವ watchman, ಕೈಯಾಗ ಒಂದು ಬಂದೂಕು ಅಂದ್ರ ಗನ್ ಹಿಡಕೊಂಡು ನಿಂತಿರ್ತಾನ ನೋಡು. ನೋಡಿರಬೇಕಲ್ಲಾ? ಅವನೇ ಕೋವಿ ರಾವ್. ಅವನೇ ನಿಮ್ಮ ಗೆಳತಿ ಡ್ಯಾಡಿ. ನಿನ್ನ ಗೆಳತಿ.... ಏನು ಅಕಿ ಹೆಸರು? ಹಾಂ... ವಿಜೂ. ಅಕಿ ಅದೇ ಕೋವಿ ರಾವ್ ಮಗಳು. ದೊಡ್ಡ ಮೀಸಿ ಬಿಟ್ಟುಕೊಂಡು, ಬಗಲಾಗ ಅಡ್ಡಡ್ಡ ಬಂದೂಕು ಹಾಕಿಕೊಂಡು, ಇಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ಹೊಟ್ಟಿ ಸುತ್ತಾ ಗಣಪ್ಪ ಹಾವು ಸುತ್ತಿಗೊಂಡ ಹಾಂಗ ಕಾರ್ತೂಸಿನ (bullet) ಮಾಲಿ ಸುತ್ತಿಕೊಂಡು, ಬೀಡಿ ಸೇದಿಕೋತ್ತ ನಿಂತಿರ್ತಾನ ನೋಡು. ಅವನೇ ಕೋವಿ ರಾವ್. ಬೇಕಾದ್ರ ನಿಮ್ಮ ಗೆಳತಿ ಕೇಳಿ ನೋಡು!' ಎಂದು ಫುಲ್ ಪಂಟು ಹೊಡೆದೆ.

ಆದರೂ ಸುಮಾ ಸ್ವಲ್ಪ ಜಾಬಾದ್ ಇದ್ದಳು. Smart girl.

'ಇಲ್ಲ ಅಣ್ಣಾ. ನಾ ಅಕಿ ಡ್ಯಾಡಿ ನೋಡೇನಿ. ಅವರು ಹಾಂಗ ಇಲ್ಲ. ಮತ್ತ ಅವರು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮ್ಯಾನೇಜರ್ ಇದ್ದಾರ. ಬಾಗಿಲದಾಗ ನಿಲ್ಲೋ watchman ಅಲ್ಲ. ನೀ ಬ್ಯಾರೆ ಯಾರೋ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಲಿಕತ್ತಿ ಅಂತ ಕಾಣಿಸ್ತದ' ಅಂದುಬಿಟ್ಟಳು.

ಅಕಟಕಟಾ! ಇವಳ ತಲೆಯನ್ನು ಇನ್ನೂ ಸ್ವಲ್ಪ ಸರಿಯಾಗಿ ತಿಕ್ಕಿದ ಹೊರತು ಇವಳು ಫುಲ್ ಹಾಪ್ ಆಗುವದಿಲ್ಲ ಅಂದುಕೊಂಡೆ.

'ಏ, ನಿನ್ನ! ನಾ ಏನು ಸುಳ್ಳು ಹೇಳ್ತೇನಿ ಏನು??? ಆsss..... ಅವರೇ ಕೋವಿ ರಾವ್! ಕೋವಿ ರಾವ್ ! ಕೋವಿ ರಾವ್! ತಿಳಿತಿಲ್ಲೋ!?? ಏನು!? ಏನ್ ತಿಳೀತು??' ಎಂದು ಸ್ವಲ್ಪ ಧ್ವನಿ ಎತ್ತರಿಸಿ ಜಬರಿಸಿ ಹೇಳಿದೆ.

'ಆದರೂ ಅಣ್ಣಾ. ವಿಜೂನ ಡ್ಯಾಡಿ ಮನಿಯಾಗ ಹಾಂಗss ಸೀದಾ ಸಾದಾ ಇರ್ತಾರ. ನೀ ಹೇಳಿದಾಂಗ ಇದ್ದರ ಅದೆಂಗ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮುಂದ ಬಂದ ಕೂಡಲೇ ಅವರಿಗೆ ಒಮ್ಮೆಲೇ ದೊಡ್ಡ ಹೊಟ್ಟಿ, ದೊಡ್ಡ ಮೀಸಿ ಎಲ್ಲಾ ಬಂದು ಬಿಡ್ತಾವ? ಹಾಂ? ಹ್ಯಾಂಗ ಅಣ್ಣಾ???' ಎಂದಳು.

ಅಲಲಾ!!! ಚಿಣ್ಣ ಹುಡುಗಿಯಾದರೂ ದೊಡ್ಡ ತಲೆಯಿಟ್ಟಿದೆ. ಭಯಂಕರ ಲಾಜಿಕಲ್ ಪ್ರಶ್ನೆ ಕೇಳುತ್ತಿದೆ. ಇನ್ನೂ ಒಂದಿಷ್ಟು ಶಿಕಾಕಾಯಿ ಹಾಕಿ ತಲೆ ಉಜ್ಜಬೇಕು.

'ಮನಿಯಾಗ ಮೀಸಿ, ಹೊಟ್ಟಿ ಇಲ್ಲದೇ ಇರಬಹುದು. ಆದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮುಂದ ಗನ್ ಹಿಡಕೊಂಡು ನಿಂತ ಮ್ಯಾಲೆ ನೋಡಿದ ಮಂದಿಗೆ ಅಂಜಿಕಿ ಬರಬೇಕು ನೋಡು. ಅದಕ್ಕೇ ಹಾಂಗ ಕೆಟ್ಟ ಖರಾಬ್ ಅವತಾರ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ನಿಂತಿರ್ತಾನ. ಇಲ್ಲಂದ್ರ ಯಾರೂ ಹೆದರೋದೇ ಇಲ್ಲ. ಈಗ ನಿಮ್ಮ ಡ್ಯಾಡಿ ಕೈಯಾಗ ಬಂದೂಕು ಕೊಟ್ಟು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಬಾಗಿಲದಾಗ ನಿಲ್ಲಿಸಿದರೆ ಯಾರರೆ ಹೆದರ್ತಾರೇನು? ಇಲ್ಲ. ಬರೇ ಗನ್ ಇದ್ದರೆ ಸಾಲೋದಿಲ್ಲ. ಪರ್ಸನಾಲಿಟಿ ಸಹಿತ ಬೇಕಾಗ್ತದ. ನಾಳೆ ನೀನೇ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಬಾಗಿಲದಾಗ ನಿಲ್ಲಬೇಕು ಅಂತಾದರೂ ಅದೇ ಅವತಾರ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ನಿಲ್ಲಬೇಕು ನೋಡವಾ. ನಿನ್ನ ಗೆಳತಿ ಡ್ಯಾಡಿ ಕೋವಿ ರಾವ್. ಯಾರು ಹೇಳು?? ಕೋವಿ ರಾವ್!' ಅಂದೆ.

ನಾನು ಹಾಗೆ ಒತ್ತಿ ಹೇಳಿದ್ದು ಅವಳಿಗೆ ಒಳ್ಳೆ hypnotic suggestion ಕೊಟ್ಟಂಗೆ ಆಗಿರಬೇಕು. ಸುಮಾಳ ಮುಖ ನೋಡಿದರೆ ಫುಲ್ ಸುಸ್ತಾಗಿ ಹೋಗಿದ್ದಳು. 'ಕೇವಿಯಾದರೂ ಸರಿ. ಕೋವಿಯಾದರೂ ಸರಿ. ನನ್ನ ಬಿಡು ಮಾರಾಯಾ. ಮನೆಗೆ ಹೋಗಬೇಕು,' ಅನ್ನುವ ದೀನ ಲುಕ್ ಕೊಟ್ಟಳು.

'ನೀ ನಿಮ್ಮ ಗೆಳತಿ ವಿಜೂನ ಕೇಳು ಬೇಕಾದ್ರ. ತಿರುಗಿ ಬಂದು ಹೇಳು ನನಗ. ನಿನ್ನ ಗೆಳತಿಗೆ ಖರೆ ಹೇಳು ಅಂತ ಪ್ರಾಮಿಸ್ ತೊಗೊಂಡು ಕೇಳು. ಅವರಪ್ಪನ ಹೆಸರು ಕೋವಿ ರಾವ್. ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮುಂದ ಖರಾಬ್ ಅವತಾರ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಕೋವಿ ಹಿಡಕೊಂಡು ನಿಲ್ತಾರ. ಹಾಂಗಾಗೇ ಕೋವಿ ರಾವ್ ಅಂತ ಹೆಸರು ಬಂದದ ಅಂತ ಅಕಿನೇ ಒಪ್ಪಿಕೋತ್ತಾಳ ನೋಡು. ಕೋವಿ ರಾವ್ ಅನ್ನಲಿಕ್ಕೆ ನಾಚಿಗಿ ಬರ್ತಿರ್ಬೇಕು. ಅದಕ್ಕೇ ಕೇವಿ ರಾವ್ ಅಂತ ಹೇಳ್ತಿರಬೇಕು. ಇದು ಖರೇ ಅಂದ್ರೂ ಖರೆ! ಬೆಟ್ ಕಟ್ಟುತ್ತಿ ಏನು? ಹಾಂ???' ಅಂತ ಆಖ್ರೀ ಆವಾಜ್ ಹಾಕಿದೆ.

ಅಲ್ಲಿಗೆ ಸುಮಾನ brainwash ಮುಗಿದಿತ್ತು.

'ಹೂಂ ಅಣ್ಣಾ. ನೀ ಹೇಳಿದಾಂಗ ಅದು ಕೋವಿ ರಾವ್ ಅಂತನೇ ಇರಬೇಕು. ನನ್ನ ಫ್ರೆಂಡ್ ವಿಜೂ ಕಡೆ ಕೇಳ್ತೇನಿ. ಏನು ಹೇಳ್ತಾಳ ಅನ್ನೋದನ್ನ ಬಂದು ಹೇಳ್ತೇನಿ,' ಅಂದು ಎದ್ದು ಹೊರಟಳು.

'ಆಂಟಿss, ಹೋಗಿ ಬರ್ತೇನ್ರೀ. ಮೆಸೇಜ್ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದಕ್ಕೆ ಟ್ಯಾಂಕ್ಸ್ ರೀ,' ಅಂತ ಟ್ಯಾಂಕ್ ತುಂಬಾ ಆಂಟಿಗೆ ಥ್ಯಾಂಕ್ಸ್ ಹೇಳಿದಳು.  ಅಂದರೆ ನಮ್ಮ ಮಾತಾಶ್ರೀ ಅವರಿಗೆ ಥ್ಯಾಂಕ್ಸ್ ಹೇಳಿ ಕಳಚಿಕೊಂಡಳು ಸುಮಾ. ಮೆಸೇಜ್ ಕೊಟ್ಟುಬಂದವರು ಅವರೇ ತಾನೇ. ಹಾಗಾಗಿ ಆಂಟಿಗೆ ಟ್ಯಾಂಕ್ಸ್! ಕಾನ್ವೆಂಟ್ ಹುಡುಗಿಯರ ಥ್ಯಾಂಕ್ಸ್ ಹೇಳೋ ಶೈಲಿ ನೋಡಿದರೆ ಸಾಕು!

'ಹೂಂ, ಹೋಗಿ ಬಾರವಾ. ಸಾಲಿಗೆ ಟೈಮ್ ಆತು. ಹೋಗು. ಬಸ್ ತಪ್ಪಿಹೋದೀತು,' ಅಂತ ಆಂಟಿಯ ಮಾತೃಸಹಜ ಕಳಕಳಿಯ ಮಾತು ಸುಮಾಳನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿ ಹೋಯಿತು.

ಸುಮಾ ಗೇಟ್ ದಾಟಿದ್ದೇ ಅಮ್ಮ ಅಡುಗೆಮನೆ ಬಿಟ್ಟು ಈ ಕಡೆ ಬಂದರು. ನಾನು ಭೂಪ ತುಂಟ ನಗೆ ಹೊತ್ತು ಅಲ್ಲೇ ಕೂತಿದ್ದೆ. ನನ್ನ ಮಷ್ಕಿರಿಯೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಅಡುಗೆಮನೆಯಿಂದಲೇ ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದರು ಅಂತ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಅವರಿಗೂ ನಗೆ ತಡೆಯಲಾಗಿಲ್ಲ. ಸಿಕ್ಕಾಪಟ್ಟೆ ನಕ್ಕರು.

ನಗುತ್ತಲೇ ಹೇಳಿದರು, 'ಏನೋ ನೀನು!? ಹಾಂ!? ಮುಂಜ್ಮುಂಜಾನೆ ಆ ಪಾಪದ ಹುಡುಗಿಯನ್ನು ಮಂಗ್ಯಾ ಮಾಡಿಕೋತ್ತ ಕೂತಿದ್ದಿ. ಏನದು? ಕೋವಿ ರಾವ್. ಬ್ಯಾಂಕ್ watchman.. ಅಕಿ ಗೆಳತಿ ಅಪ್ಪಾ. ವೇಷ ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಬಂದು ನಿಂತಿರ್ತಾನ.... ಅದು ಇದು ಅನ್ಕೋತ್ತ. ನಾ ಒಳಗಿಂದಲೇ ಕೇಳ್ಕೋತ್ತ ಇದ್ದೆ. ಭಾಳ ನಗು ಬರ್ಲಿಕತ್ತಿತ್ತು. ಆಗೇ ಬಂದು ಪಾಪ ಅಕಿಗೆ ಹೇಳೋಣ ಅಂತ ಮಾಡಿದೆ. ನೀ ಎಲ್ಲರೆ ಸಿಟ್ಟಿಗೆದ್ದು ಇಬ್ಬರಿಗೂ ಕೂಡೇ ಬೈದೀ ಅಂತ ಬರಲಿಲ್ಲ. ಮೊದಲೇ ದೂರ್ವಾಸನ ಮೊಮ್ಮಗ ನೀನು. ಏನೇನೋ ಹೇಳಿ ಆ ಸುಮಾನ್ನ ಫುಲ್ ಮಂಗ್ಯಾ ಮಾಡಿ ಕಳಿಸಿದಿ ನೋಡು. ಅಕಿ ಖರೇ ಹೋಗಿ ಅಕಿ ಗೆಳತಿ ಕಡೆ ಕೇಳ್ತಾಳ ನೋಡು. 'ಏನಲೇ, ನಿಮ್ಮ ಡ್ಯಾಡಿ ಹೆಸರು ಕೋವಿ ರಾವ್ ಅಂತೇನು? ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮುಂದ ಗನ್ ಹಿಡಿದು ನಿಂತಿರ್ತಾರ? ಅದರ ಸಲುವಾಗಿ ದೊಡ್ಡ ಮೀಸಿ, ಹೊಟ್ಟಿ ಎಲ್ಲಾ ವೇಷಾ ಹಾಕ್ತಾರ? ಹೌದ???' ಅಂತ ಕೇಳ್ತಾಳ ನೋಡು. ಪಾಪದ ಹುಡುಗಿನ ಫುಲ್ ಮಳ್ಳು ಮಾಡಿ ಕಳಿಸಿ ನೀನು. ಇನ್ನು ಅಕಿ ಗೆಳತಿ ಕಡೆ ಬೈಸಿಕೊಂಡು ಬಂದು ನಿನಗ ಮಂಗಳಾರತಿ ಮಾಡ್ತಾಳ ನೋಡು. ಮಾಡಿಸ್ಕೊಂಡಿ ಅಂತ. ಬರೇ ಇದೇ ಆತು. ನೀ ಬಂದಿ ಅಂದ್ರ ಮುಗೀತು ನೋಡು. ಮನಿ ಮಂದೀದು ಮುಗೀತು, ಈಗ ಬಾಜೂ ಮನಿ ಮಂದೀದೂ ಜೀವಾ ತಿನ್ನು!' ಎಂದು ಮೈಲ್ಡ್ ಆಗಿ ಬೆಂಡೆತ್ತಿದರು.

'ಅಕಿಗೆ ಹೀಂಗ ನಂಬುವ ಹಾಂಗ ಹೇಳಿದಿ ಅಂದ್ರ ಕೇಳಿದ ಗಿಡದ ಮ್ಯಾಲಿನ ಮಂಗ್ಯಾ ಕೂಡ ನಂಬಿ ಹಿಡಕೊಂಡ ಟೊಂಗಿ ಕೈ ಬಿಡಬೇಕು. ಹಾಂಗ ನಂಬಿಸಿ ಕಳಿಸಿದಿ ನೋಡು!' ಅನ್ನುತ್ತ ಅಮ್ಮ ಕಳಚಿಕೊಂಡರು.

'ಶಭಾಷ್! ವೆಲ್ ಡನ್' ಅಂತ ಬಾಯ್ಬಿಟ್ಟು ಹೇಳಲಿಲ್ಲ. ಅಮ್ಮಂದಿರು ಹಾಗೆಲ್ಲ ಖುಲ್ಲಂ ಖುಲ್ಲಾ ಹೊಗಳುವದಿಲ್ಲ.

ಸಿಕ್ಕಾಪಟ್ಟೆ ನಕ್ಕು ಮತ್ತೆ ಪೇಪರ್ ಓದುವದರಲ್ಲಿ ಮಗ್ನನಾದೆ. ಸುಮಾರು ಹೊತ್ತಿನ ನಂತರ ಹೊರಗೆ ಹೋಗಿ ಕಟ್ಟೆ ಮೇಲೆ ಕೂತೆ. ಆಗ ಮತ್ತೆ ಸುಮಾ ಕಂಡಳು. ರೆಡಿ ಆಗಿ, ಯುನಿಫಾರ್ಮ್ ಹಾಕಿಕೊಂಡು, ತಲೆ ಮೇಲೆ ಚಿಗರೆ ಕೊಂಬಿನ ಹಾಗೆ ಮೂಡಿದ್ದ ಎರಡು ಜುಟ್ಟುಗಳನ್ನು ಕುಣಿಸುತ್ತ, ಮಣಭಾರದ ಬ್ಯಾಗ್, ಟಿಫನ್ ಡಬ್ಬಿ, ವಾಟರ್ ಬಾಟಲಿ ಇತ್ಯಾದಿ ಪೇರಿಸಿಕೊಂಡು ಬಸ್ ಹಿಡಿಯಲು ಓಡುತ್ತಿದ್ದಳು. ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗುವ ಸಂಭ್ರಮ.

'ಏ, ಸುಮಾ!' ಎಂದು ಕೂಗಿ ಕರೆದು ಅಂತಹ ಗಡಿಬಿಡಿಯಲ್ಲಿದ್ದವಳನ್ನೂ ತಡೆದೆ.

ಪಾಪದ ಹುಡುಗಿ ಬಸ್ ಮಿಸ್ಸಾಗುತ್ತದೆ ಅಂತ ಪೀಟಿ ಉಷಾ, ಅಶ್ವಿನಿ ನಾಚಪ್ಪ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಓಡುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೂ 'ಅಣ್ಣಾ' ಆದ ನಾನು ಕರೆದೆ ಅಂತ ಬ್ರೇಕ್ ಹಾಕಿ ಗಕ್ಕನೆ ನಿಂತಿತು. 'ಏನು??? ಬೇಗ ಹೇಳೋ!' ಅನ್ನುವ ಲುಕ್ ಅವಳ ಮುಖದ ಮೇಲೆ.

'ಏ, ನಿನ್ನ ಗೆಳತಿ ವಿಜೂನ ಕಡೆ ಕೋವಿ ರಾವ್ ಬಗ್ಗೆ ಕೇಳೋದನ್ನ ಮರಿಬ್ಯಾಡ ಮತ್ತ. ಮರೆಯದೇ ಕೇಳು ಮತ್ತ. ಓಕೆ?' ಅಂದು, 'ಈಗ ಬೇಕಾದ್ರ ಹೋಗು. ಪೋ,' ಅನ್ನುವಂತೆ ತಲೆಯಾಡಿಸಿ ಅನುಮತಿಸಿದೆ.

ಮುಕ್ತಿ ಸಿಕ್ಕ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ, 'ಹೂಂ, ಕೇಳ್ತೇನಿ,' ಎನ್ನುತ್ತ ಓಡಿದಳು. ಅಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಬಸ್ ಬಂತು. ಮತ್ತೂ ಜೋರಾಗಿ ಓಡಿ ಹೇಗೋ ಮಾಡಿ ಬಸ್ ಹಿಡಿಯುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದಳು.

ಅಡುಗೆಮನೆಯಲ್ಲಿ ಸೊಪ್ಪು ತೊಳೆದ ನೀರನ್ನು ತುಳಸಿಗಿಡಕ್ಕೆ ಸುರಿಯಲು ಬಂದಿದ್ದ ಅಮ್ಮ ಅದನ್ನು ಗಮನಿಸಿದ್ದರು.

'ಆವಾಗ ಕಾಡಿಸಿದ್ದು ಸಾಕಾಗಲಿಲ್ಲ ಅಂತ ಈಗ ಮತ್ತ ಆ ಪಾಪದ ಹುಡುಗಿಯನ್ನು ಹಿಡಕೊಂಡು ಕೋವಿ ರಾವ್ ಅಂತ ಹಚ್ಚಿದ್ದಿ ಏನು? ಭಾಳಾತು ನೋಡು ಇದು!' ಅಂದರು.

ನಮಗೋ ಫುಲ್ ಮಸ್ತಿ. ಬಿದ್ದು ಬಿದ್ದು ನಕ್ಕೆ. 'ಇಕಿ ಸುಮಾ ಅಂತ. ಸಮಾ ಹಾಪ್ ಮಾಡಿದೆ. ಇಂತಾಕಿ ಗೆಳತಿ ವಿಜೂ ಅಂತ. ಅದೂ ಕೋವಿ ರಾವ್ ಮಗಳು. ಹಾ!!! ಹಾ!! ಹೀ!! ಹೀ!!' ಅಂತ ನಮ್ಮ ಕೇಕೆ.

'ಸಾಕು ಸಾಕು. ಇಂತಾದ್ರಾಗ ಭಾಳ ಶಾಣ್ಯಾ ಇದ್ದಿ. ಇನ್ನೇನೂ ಮಾಡೋದು ಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. ಅಕಿನ್ನ ಭಾಳ ಕಾಡಬ್ಯಾಡೋ!' ಅಂದರು ಅಮ್ಮ.

'ಯಾಕ????' ಅಂತ ನಮ್ಮ ಕೌಂಟರ್ ಪ್ರಶ್ನೆ. ಅದು ಇದ್ದಿದ್ದೇ. ಏನೇ ಹೇಳಿದರೂ ವಿವರಣೆ ಬೇಕೇ!

'ಅಕಿ ಈಗ ದೊಡ್ಡ ಹುಡುಗಿ ಆಗ್ಯಾಳ. ಹಾಂಗೆಲ್ಲಾ ಭಾಳ ಕಾಡಬಾರದು!' ಅಂತ ಮುಗುಮ್ಮಾಗಿ ಹೇಳಿ ಕಳಚಿಕೊಂಡರು.

'ಹ್ಯಾಂ? ದೊಡ್ಡ ಹುಡುಗಿಯಾದಳೇ? ಅಥವಾ ಹುಡುಗಿ ದೊಡ್ಡವಳಾದಳೇ???' ಅಂತ ಡೌಟ್ ಬಂತು. ನಂತರ ಒಳಾರ್ಥ ಅರ್ಥವಾಗಿ ಸುಮಾಳಿಗೆ 'ಪ್ರಮೋಷನ್' ಸಿಕ್ಕಿದೆ. ಇನ್ನು ಇಂತಹ ಮಂಗ್ಯಾತನವನ್ನು ಮಾಡಬಾರದು. 'ಭಾಳ' ಕಾಡಬಾರದು,' ಅಂತ ನೋಟ್ ಮಾಡಿಕೊಂಡೆ. ಸ್ವಲ್ಪ ಕಾಡಿದರೆ ಓಕೇನಾ? ಕಾಡಿ ನೋಡಬೇಕು. ಹೇಳಿಕೇಳಿ ಕಾಡು(ವ)ಪ್ರಾಣಿ ನಾನು.

ಅಂದಿಗೆ 'ದೊಡ್ಡ ಹುಡುಗಿಯಾಗಿದ್ದ' ಸುಮಾ ಆಕೆಯ ಗೆಳತಿ ವಿಜೂನ ಬಳಿ ಕೋವಿ ರಾವ್, ಕೋವಿ ರಾವ್ ಅಂತ ನಾನು ಬ್ಲೇಡ್ ಹಾಕಿದ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಕೇಳಿದಳೋ ಇಲ್ಲವೋ ಗೊತ್ತಾಗಲಿಲ್ಲ. ಅಷ್ಟರಲ್ಲಿ ರಜೆ ಮುಗಿದು ಧಾರವಾಡದಿಂದ ನಾನೂ ವಾಪಸ್ ಕಳಚಿಕೊಂಡೆ. ನನಗಂತೂ ಮಂಗಳಾರತಿ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ. ಮತ್ತೆ ಸುಮಾ ಆ ಟೈಪಿನ ಜೋರ್ ಹುಡುಗಿ ಅಲ್ಲ ಅಂತ ಕಾಣುತ್ತದೆ.

ಮುಂದೆ ಆಕೆ ಜಾಸ್ತಿ ಕಾಣಲೂ ಇಲ್ಲ.

ಆಗ 'ದೊಡ್ಡ ಹುಡುಗಿ' ಅಂತ ಪ್ರಮೋಷನ್ ಪಡೆದಾಕೆ ನಂತರ 'ಮುತ್ತೈದೆ' ಅಂತ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಮೋಷನ್ ಪಡೆದು ಎಲ್ಲೋ ಗಾಯಬ್ ಆಗಿದ್ದಾಳೆ. ಬಹಳ ವರ್ಷಗಳಾದವು ಕಂಡಿಲ್ಲ. ಮತ್ತೆ ಈಗ ಎಲ್ಲರ ಕಡೆ ಫೋನ್. ಅದೂ ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಫೋನ್! ಹೊಡೀರಿ ಹಲಗಿ! ಹಾಗಾಗಿ ಫೋನ್ ಮಾಡಲು ಮನೆಗೆ ಯಾರೂ ಬರುವದಿಲ್ಲ.

ಇದೇ 'ಕೇವಿಯಿಂದ ಕೋವಿಯವರೆಗೆ' ಅನ್ನುವ ಬದಲಾವಣೆಯ ಹಿಂದಿರುವ ಕಥೆ. ಇದಾದ ನಂತರ ನಾನು ಕೇವಿಗೆ ಕೇವಿ ಅಂದಿದ್ದೇ ಇಲ್ಲ. ಯಾವಾಗಲೂ ಕೋವಿ ಅಂದೇ ರೂಢಿ. ಸಕತ್ ಮಜಾ!

ಈಗ ಕೋವಿ ಅನ್ನಲು ಸಹೋದ್ಯೋಗಿ ಬೇರೆ ಇದ್ದಾನೆ. ಫುಲ್ ಮಜಾ!

** ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪೂರ್ಣ ವಾಸ್ತವಿಕತೆಯನ್ನು ಮರೆಮಾಚಲು ಕೊಂಚ ಮಸಾಲೆ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಅಮೇರಿಕಾ Vs ಭಾರತ....ಕೆಲವು ಇಂಟೆರೆಸ್ಟಿಂಗ್ ವಿಭಿನ್ನತೆಗಳು

ಕೆಲವೊಂದು ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕಾ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಮಧ್ಯೆ ಇರುವ ವಿಭಿನ್ನತೆಗಳು ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕವಾಗಿವೆ.

ವೇಶ್ಯಾವಾಟಿಕೆ - ಸ್ವಚ್ಛಂದತೆ ಮತ್ತು ಸ್ವೇಚ್ಛಾಚಾರಕ್ಕೆ ಹೆಸರಾದ ಅಮೇರಿಕಾದಲ್ಲಿ ವೇಶ್ಯಾವಾಟಿಕೆ ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ (illegal) ಅಂದರೆ ನಿಮಗೆ ಆಶ್ಚರ್ಯವಾಗಬಹುದು. ಆದರೆ ಕಾನೂನು ಮಾತ್ರ ಹಾಗಿದೆ. 'ಪಾಪಗಳ ನಗರ' (Sin City) ಎಂದೇ ಹೆಸರಾದ ಕ್ಯಾಸಿನೋಗಳ ರಾಜಧಾನಿ ಲಾಸ್ ವೇಗಸ್ ನಗರ ಮತ್ತು ಅದಿರುವ ನೆವಾಡಾ ರಾಜ್ಯದ ಕೆಲ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಬಾಕಿ ಎಲ್ಲಕಡೆ ವೇಶ್ಯಾವಾಟಿಕೆ ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ / ನಿಷಿದ್ಧ. ಹಾಗೆಂದ ಮಾತ್ರಕ್ಕೆ ವೇಶ್ಯಾವಾಟಿಕೆ ಇಲ್ಲವೆಂದಲ್ಲ. ಬೇಕಾದಷ್ಟಿದೆ. ಕಾನೂನು ಕೂಡ ಬೇಕಾದಷ್ಟು ಟೈಟಾಗಿಯೇ ಇದೆ. ಆದರೆ ಅಷ್ಟು ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾಗಿ ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿಲ್ಲ. ಜಾರಿಗೊಳಿಸುವದೂ ಕಷ್ಟ. ಆ ದಂಧೆ ನಡೆಸುವ ಮಂದಿ ಏನು ಕಮ್ಮಿ ಜಾಣರಿರುತ್ತಾರೆಯೇ? ಅವರೂ ಕೂಡ ಕಾನೂನಿನಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲಾ loopholes ನೋಡಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ದಂಧೆ consensual sex ಲೇಬಲ್ಲಿನಡಿ ನಡೆದುಹೋಗುತ್ತದೆ. ದುಡ್ಡು ಕಾಸಿನ ವಿಷಯ? ಕಾಣಿಕೆ ಅಂತ ಸಂದಾಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಅದೂ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕಾಣಿಕೆ. ಯಾವ ಪೊಲೀಸರು ಏನು ಮಾಡಿಯಾರು? ಮತ್ತೆ ಇಲ್ಲಿನ ಪೊಲೀಸರಿಗೆ conviction rate ಮುಖ್ಯ. ಸುಖಾಸುಮ್ಮನೆ, ಸಾಕ್ಷಿ ಪುರಾವೆಗಳಿಲ್ಲದೆ ಕೇಸ್ ಹಾಕಿ, ಅದು ಬಿದ್ದುಹೋದರೆ ಆಕಡೆ ಕೋರ್ಟಿನಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಪೊಲೀಸರಿಗೆ ಲೆಫ್ಟ್ ರೈಟ್ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಉಪಯೋಗ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ ಅಂತ ಈಕಡೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರು ಬೆಂಡೆತ್ತುತ್ತಾರೆ. ಮತ್ತೆ ಪೊಲೀಸರ ಮಂಡೆ ಬಿಸಿಯಾಗಿಸುವ ಬೇರೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ತೀವ್ರತೆಯ ಅಪರಾಧಗಳು ಬೇಕಾದಷ್ಟಿರುತ್ತವೆ. ಹಾಗಾಗಿ, 'ದಂಧೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಹೋಗಿ. ಶಾಂತಿ ಸುವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಧಕ್ಕೆ ಬಂದರೆ ಮಾತ್ರ ಬಂದು ಬೆಂಡೆತ್ತುತ್ತೇವೆ' ಅಂತ ಹೇಳಿ ಬಿಟ್ಟಿರುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ದಂಧೆ ಎಗ್ಗಿಲ್ಲದೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಎಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ದಂಧೆ ಮಾಡುವವರು ಹೊದಿಕೆ ಕೆಳಗೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿರುತ್ತಾರೋ ಅಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಪೊಲೀಸರೂ ಸಹ ಜಾಸ್ತಿ ತಲೆಕೆಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವದಿಲ್ಲ.

ಒಮ್ಮೊಮ್ಮೆ high profile ವೇಶ್ಯಾವಾಟಿಕೆ ಕೇಸ್ ಸಿಕ್ಕಾಗ ಮಾತ್ರ ಪೊಲೀಸರು ಬಿಡುವದಿಲ್ಲ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ನಮ್ಮ ಎಲಿಯಟ್ ಸ್ಪಿಟ್ಜರ್ ಸಾಹೇಬರ ಕೇಸ್. ಉದಯೋನ್ಮುಖ ರಾಜಕಾರಣಿ. ಮುಂದೊಮ್ಮೆ ದೇಶದ ಪ್ರೆಸಿಡೆಂಟ್ ಆಗಬಲ್ಲ potential ಇರುವ ವ್ಯಕ್ತಿ  ಅಂತೆಲ್ಲ ಹೊಗಳಿಸಿಕೊಂಡವರು. ಇಂತಹ ಮಹಾತ್ಮರು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ರಾಜ್ಯದ ಗವರ್ನರ್ ಆಗಿದ್ದಾಗಲೇ high profile ವೇಶ್ಯಾವಾಟಿಕೆ ಸುಂದರಿಯಿಂದ ಸರ್ವಿಸ್ ಮಾಡಿಸಿಕೊಂಡು ಸಿಕ್ಕಾಕಿಕೊಂಡುಬಿದ್ದಿದ್ದರು. ಗವರ್ನರಗಿರಿ ಗೋವಿಂದಾ ಗೋವಿಂದಾ ಆಯಿತು. ಮುಂದಿನ ರಾಜಕೀಯ ಭವಿಷ್ಯ ಕೂಡ ಹರೋಹರ.

ಇದು ಅಮೇರಿಕಾದ ಕಥೆ. ಎಲ್ಲ ಕಡೆ ಫುಲ್ ಬಿಚ್ಚಾಕಿಕೊಂಡು, ಕಂಡಲ್ಲಿ ಕಿಸ್ ಹೊಡೆದುಕೊಂಡು, ಟೋಟಲ್ ಸ್ವೇಚ್ಛಾಚಾರದಿಂದ ಇರುವ ದೇಶದಲ್ಲಿ ವೇಶ್ಯಾವಾಟಿಕೆ ಮಾತ್ರ ನಿಷಿದ್ಧ ಎಂಬ ಮಡಿವಂತಿಕೆ. ಮೊನ್ನಿತ್ತಲಾಗೆ ಏನೋ ಹುಡುಕುತ್ತಿದ್ದಾಗ ವಿಷಯ ತಿಳಿದು ಆಶ್ಚರ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ವಿವರಗಳಿಗೆ ಇಲ್ಲಿ ನೋಡಿ.

ಇನ್ನು ನಮ್ಮ ಭಾರತದ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಬಂದರೆ ಮತ್ತೂ ದೊಡ್ಡ ಆಶ್ಚರ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಂಘಟಿತ ವೇಶ್ಯಾವಾಟಿಕೆ ಮಾತ್ರ ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ. ಸಂಘಟಿತವಲ್ಲದ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಕಿರಿಕಿರಿ ತರದ ವೇಶ್ಯಾವಾಟಿಕೆ ಅಂತಾದರೆ ಅದು  ಓಕೆ! ಆದರೆ ಭಾರತದ ಕಾನೂನು ಸಿಕ್ಕಾಪಟ್ಟೆ ಕ್ಲಿಷ್ಟವಾಗಿ ಇರುವದರಿಂದ ಯಾವದು ಓಕೆ ಯಾವದು ಓಕೆ ಅಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಸರಿಯಾಗಿ ಗೊತ್ತಾಗದೇ, ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಅದೊಂದು ರೊಕ್ಕ ಮಾಡುವ ದಂಧೆಯಾಗಿದೆ. ಎಲ್ಲರೂ ರೊಕ್ಕ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ except ವೇಶ್ಯೆ. ಯಾಕೆಂದರೆ ಅವಳನ್ನು ಎಲ್ಲರೂ ಹುರಿದು ಮುಕ್ಕುತ್ತಾರೆ. ಗಿರಾಕಿಗಳನ್ನು ತರುವ ತಲೆಹಿಡುಕ, ಏರಿಯಾದ ರೌಡಿ, ಪೊಲೀಸರು, ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು, ಹೀಗೆ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಪರ್ಸಂಟೇಜ್ ಕೊಟ್ಟ ಮೇಲೆ ಆಕೆಗೆ ಉಳಿಯುವದು ಅಷ್ಟರಲ್ಲೇ ಇದೆ. ಹೈಟೆಕ್, ಲೋಟೆಕ್ ಅಂತಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲ ಕಡೆ ಅಷ್ಟೇ. ಶೋಷಣೆ ಸರ್ವೇ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮತ್ತು ದೌರ್ಜನ್ಯ ಊಹಿಸಲಾಗದಷ್ಟು ಕ್ರೂರ ಮತ್ತು ಭೀಕರ. ಆದರೂ ದಂಧೆ ಎಗ್ಗಿಲ್ಲದೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.

ಭಾರತದ ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರಕಾರ ವೇಶ್ಯಾವಾಟಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿದ್ದೇ ಹೌದಾದರೆ ವೇಶ್ಯೆಯರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಬೇಕು. ವಿಟರಿಗೆ (ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ) ಯಾವದೇ ತೊಂದರೆ ಕೊಡಬಾರದು. ಸಂಘಟಿಸಿ ದಂಧೆ ಮಾಡುವ ಮೇಡಂಗಳ, ಪಿಂಪುಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮ ಜರುಗಿಸಬಹುದು ಅನ್ನುತ್ತದೆ ನಮ್ಮ ಸಂವಿಧಾನ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಕೇಸುಗಳಲ್ಲಿ ಪೊಲೀಸರು ಎಲ್ಲರ ಜೊತೆ ಡೀಲಿಗೆ ಇಳಿಯುತ್ತಾರೆ. ಡೀಲು ಕುದುರಿದರೆ ರೊಕ್ಕ ಎಣಿಸುತ್ತ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲವಾದರೆ ಎಲ್ಲರ ಮೇಲೆ ಕೇಸ್ ಜಡಿದು ಕಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ರೊಕ್ಕ ಬರಲಿಲ್ಲ ಎಂಬ ರೋಷದಲ್ಲಿ ಕೇಸ್ ಜಡಿಯುತ್ತಾರೆ. ವೇಶ್ಯಾವಾಟಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಾನೂನಿನ ಬಗ್ಗೆ ಕೊಂಚವೂ ಜ್ಞಾನವಿಲ್ಲದ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ಅದೇ ಸುದ್ದಿಯನ್ನು ರುಚಿರುಚಿಯಾಗಿ ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಬಿತ್ತರಿಸುತ್ತವೆ. ಅದರಲ್ಲೂ ಎಲ್ಲಿಯಾದರೂ ಹೈಪ್ರೊಫೈಲ್ ಮಂದಿ ಸಿಕ್ಕಿಬಿದ್ದರಂತೂ ಮುಗಿದೇಹೋಯಿತು. ಆಗಾಗ ಆ ಚಿತ್ರನಟಿ ವೇಶ್ಯಾವಾಟಿಕೆಯಡಿ ಬಂಧಿತಳಾದಳು. ಈ ಮಹನೀಯರು ಅಂತಹ ಅಡ್ಡೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿಬಿದ್ದರು ಅಂತೆಲ್ಲ ಬ್ರೇಕಿಂಗ್ ನ್ಯೂಸ್ ಕೊಟ್ಟೂ ಕೊಟ್ಟೂ ಅವರ ಮಾನ ಕಳೆದಿರುತ್ತಾರೆ. ಅದೆಲ್ಲ ಯಾಕಾಗಿರುತ್ತದೆ ಅಂದರೆ ಆಗಬೇಕಾದ ಡೀಲ್ ಆಗಿರುವದಿಲ್ಲ. ನಂತರ ಅವರೆಲ್ಲ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಿ ಬಂದಿದ್ದು ಮಾತ್ರ ಸುದ್ದಿಯಾಗಿದ್ದನ್ನು ಎಲ್ಲೂ ನೋಡಿಲ್ಲ.

ಮೊನ್ನೆ ಕರ್ನಾಟಕದ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಎನ್ನುವಂತಹ ತೀರ್ಪು ಕೊಟ್ಟಿದೆ. ವೇಶ್ಯಾವಾಟಿಕೆ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿದರೆ ವಿಟಪುರುಷರ (ಗ್ರಾಹಕರ) ವಿರುದ್ಧ ವೇಶ್ಯಾವಾಟಿಕೆಗೆ ಹೋಗಿದ್ದರು ಎನ್ನುವ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಕೇಸ್ ಹಾಕುವಂತಿಲ್ಲ. ಅರ್ಥವಾಗದ ಸಂಗತಿಯೆಂದರೆ ಇಂತಹ frivolous ಕೇಸ್ ಹಾಕುವ ಮುನ್ನ ಪೊಲೀಸರಿಗೆ ಇದು ಗೊತ್ತಿರಲಿಲ್ಲವೇ? ಹೋಗಲಿ, ಪೊಲೀಸರು ಕಾನೂನು ಪಂಡಿತರಲ್ಲ ಅಂದಿಟ್ಟುಕೊಂಡರೂ ಸರ್ಕಾರಿ ವಕೀಲರು ಅದ್ಯಾವ ಕಾನೂನಿನ ಆಧಾರ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಕೇಸ್ ನಡೆಸಲು ಹೋಗಿದ್ದರು?? ಶಿವನೇ ಬಲ್ಲ. ಹೀಗೆ ಸುಖಾಸುಮ್ಮನೆ ಕೇಸ್ ಜಡಿದು, ಅದನ್ನು ಕೋರ್ಟಿನಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲು ಖರ್ಚಾಗುವ ರೊಕ್ಕ ಮಾತ್ರ ಸರ್ಕಾರದ್ದು. ನಿಮ್ಮ ತೆರಿಗೆ. ಅದು ಹೀಗೆ ಉಪಯೋಗವಾಗಬೇಕೇ!?

ದಕ್ಷಿಣದ ನಟಿ ಯಮುನಾ ಕೇಸಿನಲ್ಲೂ ಆಗಿದ್ದೂ ಅದೇ. ಆಕೆಯನ್ನು ಒಳಗಾಕಿದಾಗ ತರಹತರಹದ ರಂಗ್ರಂಗೀನ್ ಸುದ್ದಿ ಮಾಡಿದ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ಆಕೆಯ ಮೇಲಿನ ಕೇಸ್ ವಜಾ ಆದಾಗ ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಜಾಸ್ತಿ ಸುದ್ದಿ ಮಾಡಲೇ ಇಲ್ಲ. ಮತ್ತೊಬ್ಬ ನಟಿ ಶ್ವೇತಾ ಪ್ರಸಾದ್ ಬಸುವನ್ನು ಬಂಧಿಸಿದ್ದ ಪೊಲೀಸರು ಕೇಸ್ ಹಾಕದೇ ಬಿಟ್ಟು ಕಳಿಸಿದರು. ವೇಶ್ಯಾವಾಟಿಕೆಯಡಿ ಕೇಸ್ ಜಡಿಯುವಾಗ ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು clarity ಇಲ್ಲ. Sensitivity ಕೂಡ ಇಲ್ಲ. ಮಾಧ್ಯಮಗಳಂತೂ ಬಿಡಿ. ಎಲ್ಲವೂ TRP ಹಿಂದೆ ಹುಚ್ಚು ಕುದುರೆಯಂತೆ ಓಡುತ್ತವೆ. ಇವೆಲ್ಲದರ ನಡುವೆ ಕೇವಲ ಆರೋಪ ಬಂದ ಮಾತ್ರಕ್ಕೆ ಜನರು ನಲುಗಿ ಹೋಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಅದು ದೊಡ್ಡ ದುರಂತ.

ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ವಿಚಿತ್ರ ಆದರೂ ಸತ್ಯ. ಅಮೇರಿಕಾದಂತಹ ಸ್ವೇಚ್ಛಾಚಾರಿ ಜೀವನಶೈಲಿಯ ದೇಶದಲ್ಲಿ ವೇಶ್ಯಾವೃತ್ತಿ ನಿಷಿದ್ಧ. Relatively ಮಡಿವಂತ, ಸುಸಂಸ್ಕೃತ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಚಲ್ತಾ ಹೈ. At least ಪೇಪರ್ ಮೇಲೆ ಓಕೆ.

**

ಮುಂದಿನ ವಿಷಯ - ಶಿಕ್ಷಣ.

ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿಯ (capitalism) ಬುನಾದಿಯ ಮೇಲೆಯೇ ಕಟ್ಟಿದ ದೇಶ ಅಮೇರಿಕಾ. ಎಲ್ಲವೂ ಇಲ್ಲಿ ಬಿಸಿನೆಸ್. ರೊಕ್ಕ ಕೊಟ್ಟರೆ ಸಿಗದೇ ಇರುವ ವಸ್ತು ಏನಾದರೂ ಇದೆಯೇ ಎಂದು ಬ್ಯಾಟರಿ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ಹುಡುಕಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗಿದೆ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ.

ರಾಷ್ಟ್ರದ ಆಂತರಿಕ ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯ ರಕ್ಷಣೆಯೊಂದನ್ನು (defense) ಸರ್ಕಾರ ತನ್ನ ಸುಪರ್ದಿಯಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿದೆ. ಅದು ಬಿಟ್ಟರೆ ಬಾಕಿ ಎಲ್ಲ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿ ಖಾಸಗಿ ಮತ್ತು ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿ for profit.

ಹೆದ್ದಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಹೆದ್ದಾರಿಗಳಿಗೆ ಟೋಲ್ ಕೊಡಬೇಕು. ಆರೋಗ್ಯಸೇವೆ almost ಪೂರ್ತಿ ಖಾಸಗಿ. ಅದೂ ಕೂಡ for profit. ನಿಮ್ಮ ಹತ್ತಿರ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೆಡಿಕಲ್ ವಿಮಾ ಮೊತ್ತ ಕಟ್ಟಿಸಿಕೊಂಡು, ಅತಿ ಕಮ್ಮಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಕೊಟ್ಟು, ಹೆಚ್ಚೆಚ್ಚು ಲಾಭಾಂಶ ಹಡಪ್ ಮಾಡುವ ಹಪಾಹಪಿ.

ನಂಬಿದರೆ ನಂಬಿ ಬಿಟ್ಟರೆ ಬಿಡಿ, ಆದರೆ ಸುಮಾರು ಕಾರಾಗೃಹಗಳೂ ಇಲ್ಲಿ ಖಾಸಗಿ. ಹೋಟೆಲ್ ನಡೆಸಿದಂತೆಯೇ ಕಾರಾಗೃಹ ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಕಾರಣಗಳಿಂದಲೇ ಅಮೇರಿಕಾದಲ್ಲಿ per capita ಕೈದಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲೇ ಗರಿಷ್ಠ. ಕಾರಾಗೃಹಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವ ಮಂದಿ ರೊಕ್ಕ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವದು ಬೇಡವೇ? ಹಾಗಾಗಿ ಜನರನ್ನು ಹಿಡಿದು ಒಳಗೆ ತಳ್ಳಿದ್ದೇ ತಳ್ಳಿದ್ದು.

ಇನ್ನು ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹೋರಾಡುವ ಸೈನಿಕರು ಸರ್ಕಾರದವರಾದರೂ ಅವರಿಗೆ ಬೇಕಾಗುವ support system ಒದಗಿಸುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಎಲ್ಲಾ ಪೂರ್ತಿ ಖಾಸಗಿ.

ಹೀಗೆ ಎಲ್ಲವೂ ಫುಲ್ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಆಗಿ, ಎಲ್ಲ ರಂಗದವರೂ ಪಕ್ಕಾ ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿಗಳಾಗಿ, ಗರಿಷ್ಠ ಮೊತ್ತದ ರೊಕ್ಕ ಮಾಡಿಕೊಂಡುಬಿಡೋಣ ಅಂತ ಸೋಪ್ ಹಚ್ಚಿ ಕೈತೊಳೆದು ನಿಂತಿರುವಾಗ ಈ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಲಾಭಾಂಶದ ಉದ್ದೇಶವಿಲ್ಲದ (non-profit) ರಂಗ ಯಾವದಾರೂ ಇದೆಯೋ ಅಂತ ನೋಡಲು ಹೋದರೆ ಕಂಡಿದ್ದು ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ಷೇತ್ರ. Very surprising!

ಅಮೇರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು non-profit. ಹೆಚ್ಚಿನವು ಖಾಸಗಿ (Private). ಆದರೆ ಅವೂ ಕೂಡ non-profit. ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಪೂರ್ತಿ ಖಾಸಗಿಯಾಗಿದ್ದರೂ ರೊಕ್ಕದ ಹಿಂದೆ, ಲಾಭಾಂಶದ ಹಿಂದೆ ಬಿದ್ದಿಲ್ಲ ಅನ್ನುವದೇ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಆಶ್ಚರ್ಯದ ಸಂಗತಿ.

ವಿಶ್ವವಿಖ್ಯಾತ ಹಾರ್ವರ್ಡ್, MIT, ಯೇಲ್, ಕೋಲಂಬಿಯಾ, ಕಾರ್ನೆಲ್, ಡಾರ್ಟ್ ಮೋಥ್, CalTech ಮುಂತಾದ ವಿಶ್ವದ ಟಾಪ್ ಟೆನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳೆಲ್ಲವೂ ಖಾಸಗಿ. ಆದರೆ ಎಲ್ಲವೂ non-profit. ಖಾಸಗಿ ಆಗಿರುವದರಿಂದ ಶಿಕ್ಷಣದ ಶುಲ್ಕ ಜಾಸ್ತಿ ಇರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ತಲೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಫೀಸ್ ಕಟ್ಟಿ, ಅದರಿಂದ ಲಾಭ ಮಾಡಿಕೊಂಡು, ತಮ್ಮ ಕಿಸೆ ತುಂಬಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಉದ್ದೇಶ ಬಿಲ್ಕುಲ್ ಇರುವದಿಲ್ಲ. ವರ್ಷದಿಂದ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಖರ್ಚುವೆಚ್ಚದ ನಂತರ ಲಾಭ ಅಂತ ಏನಾದರೂ ಬಂದರೆ ಅದು ಮರಳಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಹುಂಡಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತದೆಯೇ ವಿನಃ ಯಾರ ಕಿಸೆಯನ್ನೂ ಸೇರುವದಿಲ್ಲ.

ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ವ್ಯಾಪಾರೀಕರಣಗೊಳಿಸಬಾರದು ಅಂತೇನೂ ಕಠಿಣ ಕಾಯ್ದೆ ಇಲ್ಲ. ಆದರೆ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ೧೦೦% ವ್ಯಾಪಾರೀಕರಣದಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಂಡುಬಂದಿರುವದು ಮೊದಲಿಂದ ನಡೆದುಕೊಂಡು ಬಂದ ಪದ್ಧತಿ. Self imposed moral law. ಶಿಕ್ಷಣ ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿ ವ್ಯಾಪಾರೀಕರಣವಾಗಿ, ಲಾಭಾಂಶದ ಹಿಂದೆ ಜನ ಬಿದ್ದರೆ, ಶಿಕ್ಷಣದ ಮಟ್ಟ ಎಕ್ಕುಟ್ಟಿಹೋಗಿ ಸಮಾಜ ಹಾಳಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಭಯ ಮತ್ತು ನಂಬಿಕೆ ಇರುವದರಿಂದ ಶಿಕ್ಷಣ ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿ ವ್ಯಾಪಾರೀಕರಣವಾಗಿಲ್ಲ.

ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲೂ ಖಾಸಗಿ ಕಂಪನಿಗಳು ಬಂದಿವೆ. ಅವು ಲಾಭಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಇದ್ದರೂ ಕೆಲವು ಕಡೆ ಒಳ್ಳೆ ಶಿಕ್ಷಣ ಕೊಡುತ್ತಿವೆ. ಆದರೆ ಅವು ಇನ್ನೂ core ಆಗಿಲ್ಲ. ಆಗುವದೂ ಇಲ್ಲ. ಯಾಕೆಂದರೆ for-profit ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು ಕೊಡುವ ಡಿಗ್ರಿ ಎಷ್ಟೋ ಕಡೆ ಮನ್ನಣೆ ಪಡೆದಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ ಅವುಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನೌಕರಿ ಸಿಗುವದಿಲ್ಲ. ಏನೋ ಹೆಸರಿನ ಮುಂದೆ ಒಂದು ಡಿಗ್ರಿ ಬೇಕು ಅಂತ ಆಸೆಯಿರುವವರು ಅಂತಹ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿಗಳಿಂದ ಡಿಗ್ರಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಕೆಲವು ಒಂದಿಷ್ಟು ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿಸಿ ಡಿಗ್ರಿ ಕೊಟ್ಟರೆ ಮತ್ತೆ ಕೆಲವು ಕಾಣಿಕೆಯೊಂದನ್ನು ಕೊಟ್ಟುಬಿಟ್ಟರೆ ಬೇಕಾದ ಡಿಗ್ರಿ ಕೊಡುತ್ತವೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅವಕ್ಕೆ ಕಿಮ್ಮತ್ತು ಇಲ್ಲ.

ಮತ್ತೆ ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಡೊನೇಷನ್ ಹಾವಳಿ ಇಲ್ಲ. ಹೆಚ್ಚಿನವು ಖಾಸಗಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳೇ ಆದರೂ ಎಲ್ಲವೂ ಮೆರಿಟ್ ಆಧಾರಿತ. ಡೊನೇಷನ್ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಸೀಟ್ ಕೊಡುವ ಪದ್ಧತಿಯಿಲ್ಲ. ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಕೆಲವು ಶ್ರೀಮಂತ ಮನೆತನಗಳು ಕೆಲವು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಿಗೆ ಹಲವಾರು ಮಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್ ದೇಣಿಗೆ ಕೊಟ್ಟಿರುವದರಿಂದ ಆ ವಂಶದ ಕುಡಿಗಳಿಗೆ ಕೆಲವು ಕಡೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿನ preferential consideration ಇರುತ್ತದೆಯೇ ವಿನಃ ಫುಲ್ ರಿಯಾಯತಿ ಅಥವಾ reservation ಇರುವದಿಲ್ಲ. ಬೇರೆ ಯಾವ ತರಹದ reservation ಇತ್ಯಾದಿ ಇಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಗುಣಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಒಂದು consistency ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ವಿದ್ಯಾಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಶತಶತಮಾನಗಳಿಂದ ತಮ್ಮ ಗುಣಮಟ್ಟ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಷ್ಠೆ ಕಾದುಕೊಂಡುಬರಲು ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣ ಇದೇ - Meritocracy.

ಹೀಗೆ ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿಗಳ ಸ್ವರ್ಗವಾದ ಅಮೇರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ಷೇತ್ರ ಮಾತ್ರ ಇನ್ನೂ ಫುಲ್ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಆಗಿಲ್ಲವೆನ್ನುವದು really refreshing. ಆಗುವದೂ ಇಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಶಾಂತಿ ಕೊಡುವ ವಿಷಯ. ಯಾವ ರಂಗ commercial ಆದರೂ ಇದೊಂದು ರಂಗ ಸುತಾರಾಂ commercial ಆಗಬಾರದು ಎಂಬುದಾಗಿ ಇಲ್ಲಿನ ಸಮಾಜ ನಿರ್ಧರಿಸಿರುವದು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಒಂದು ಒಳ್ಳೆ ನಿರ್ಧಾರ.

ಅದೇ ನಮ್ಮ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಫುಲ್ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್. ಗುರುಕುಲದಂತಹ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಕೊಟ್ಟ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಫುಲ್ ವ್ಯಾಪಾರೀಕರಣವಾಗಿದೆ. ಅತಿ ಕಮ್ಮಿ ಬಂಡವಾಳ ಹಾಕಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಲಾಭಾಂಶ ತೆಗೆಯುವ ದಂಧೆಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಶಿಕ್ಷಣ. ಡೊನೇಷನ್ ಅಂತ ಈಗ ಇರಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅದರ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾನೇಜ್ಮೆಂಟ್ ಕೋಟಾ, ಅದು ಇದು ಅಂತ ಬಂದಿದೆ. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಪಾರದರ್ಶಕತೆ ಇಲ್ಲ. Meritocracy ಇಲ್ಲ. Reservation ಸುಮಾರು ೭೦% ಇದೆ. Quite depressing.

ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣವೊಂದೇ ಅಲ್ಲ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯ ಜೀವನ ನಿರ್ವಹಣೆ ಕೂಡ ಗುರುವಿನ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಾಗಿತ್ತು. ಗುರುಕುಲಕ್ಕೆ ಹೋದ ಮೇಲೆ ಎಲ್ಲವೂ ಗುರುವಿನ ಜವಾಬ್ದಾರಿ. ಒಂದು ಪೈಸೆ ಖರ್ಚಿಲ್ಲ. ಈಗ ಬಿಡಿ. ಎಲ್ಲವೂ ಗುರುಕುಲ ಅಂತಲೇ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಲಾಭಾಂಶ ಬರಲಿಲ್ಲ ಅಂದರೆ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಯೊಂದು ಶೆಟ್ಟರ ಅಂಗಡಿಯೋ ಎಂಬಂತೆ ಬಾಗಿಲು ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲಿಗೆ ಅಂತಹ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಕೊಟ್ಟ ಡಿಗ್ರಿ, ಡಿಪ್ಲೋಮಾ, ಸರ್ಟಿಫಿಕೇಟ್ ಇತ್ಯಾದಿಗಳಿಗೆ ಉಪ್ಪಿನಕಾಯಿ ಹಾಕಿಕೊಂಡು ನೆಕ್ಕಬಹುದು ಅಷ್ಟೇ.

ಮೊನ್ನಿತ್ತಲಾಗೆ ಏನೋ ಹುಡುಕುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಅಚಾನಕ್ ಆಗಿ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಬಿದ್ದ ವಿಷಯಗಳು ಇವು. ಸ್ವಲ್ಪ ರಿಸರ್ಚ್ ಮಾಡಿದಾಗ ಇಂಟೆರೆಸ್ಟಿಂಗ್ ಅನ್ನಿಸುವಂತಹ ಮಾಹಿತಿಗಳು ಸಿಕ್ಕವು. ಹಂಚಿಕೊಂಡೆ ಅಷ್ಟೇ.

ಉಪದೇಶಾಮೃತ

'ಶಾಂತಿಯಿದ್ದರೆ ಮಾತ್ರ ಸಂತೋಷ ಎಂದು ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಅರ್ಜೆಂಟಾಗಿ ಶಾಂತಿ ಬೇಕಾಗಿದೆ. ಹೇಗೆ ಸಂಪಾದಿಸುವದು ಸ್ವಾಮೀಜಿ?'

'ಹಂ! ಅರ್ಜೆಂಟಾಗಿ ನಿನಗೆ ಶಾಂತಿ ಬೇಕಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲವೇ?'

'ಹೌದು ಸ್ವಾಮೀಜಿ.'

'ಒಂದು ವಿಷಯ ಹೇಳಿ.'

'ಏನು ಸ್ವಾಮೀಜಿ?'

'ನಿಮಗೆ ಮದುವೆಯಾಗಿದೆಯೇ?'

'ಹೌದು ಆಗಿದೆ ಸ್ವಾಮೀಜಿ.'

'ಪತ್ನಿ ಇದ್ದಾಳೋ ಅಥವಾ...... '

ಭಕ್ತ ದಂಗು ಹೊಡೆದ. ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯೇ ವಿವರಣೆ ಕೊಟ್ಟರು.

'ಮದುವೆಯಾದವರೆಲ್ಲರ ಜೊತೆ ಹೆಂಡತಿ ಇರಬೇಕಂತಿಲ್ಲ ನೋಡಿ. ಪತಿಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಪರದೇಶ, ಪರಲೋಕ ಸೇರಿರುವ ಚಾನ್ಸ್ ಇರುತ್ತದೆ ನೋಡಿ. ಅದಕ್ಕೇ  ಕೇಳಿದೆ. ನಿಮ್ಮ ಪತ್ನಿ ಜೊತೆಗಿದ್ದಾರೆ ಅಂತಾಯಿತು. ಒಳ್ಳೇದು. ಇನ್ನೊಂದು ಪ್ರಶ್ನೆ.... '

'ಏನು ಸ್ವಾಮೀಜಿ?'

'ನಿಮ್ಮ ಹೆಂಡತಿ ಹೆಸರೇನು?'

'ಭ್ರಾಂತಿ. ಬೆಂಗಾಲಿ ಪೈಕಿ. ಹಾಗಾಗಿ ಕೊಂಚ ವಿಚಿತ್ರ ಹೆಸರು.'

'ತೊಂದರೆಯಿಲ್ಲ. ಒಂದು ಕೆಲಸ ಮಾಡಿ.'

'ಏನು ಸ್ವಾಮೀಜಿ?'

'ನಿಮ್ಮ ಹೆಂಡತಿಯ ಹೆಸರನ್ನು ಶಾಂತಿ ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಿಬಿಡಿ. ಶಾಂತಿ ಇದ್ದವರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸಂತೋಷ ತಾನೇ? ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ನಿಮ್ಮ ಪತ್ನಿ ಶಾಂತಿ. ಅವಳಿದ್ದಾಳೆ ಅಂದ ಮೇಲೆ ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ನಿಮಗೆ ಸಂತೋಷವೋ ಸಂತೋಷ. ಹೋಗಿ ಬನ್ನಿ. ಒಳ್ಳೆದಾಗಲಿ!'

ಇದನ್ನು ಕೇಳಿ, ಒಂಬತ್ತು ಮಾರಿನ ರೇಷ್ಮೆ ಸೀರೆಯುಟ್ಟು ಬಂದ ಕ್ಯಾಬರೆ ನರ್ತಕಿ ಡಿಸ್ಕೋ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ನೋಡಿ, ಬಿಚ್ಚಮ್ಮನನ್ನು ಫುಲ್ ಮುಚ್ಚಮ್ಮನ ಅವತಾರದಲ್ಲಿ ನೋಡಿದಷ್ಟು ಶಾಕ್ ಆಗಿ ಭಕ್ತ ಢಮಾರ್! ಜಿಂಗಾ ಚಿಂಕಾ ಡಿಸ್ಕೋ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ಆ ರೂಪದಲ್ಲಿ ನೋಡುವದು ಅಸಾಧ್ಯ ಬಿಡಿ. ಭ್ರಾಂತಿ ಇರಬೇಕು.

ಆಕಸ್ಮಾತ ಯಾವದಾದರೂ ಮಹಿಳೆ ಹೀಗೇ ಹೇಳಿಕೊಂಡು ಬಂದಿದ್ದರೆ 'ಗಂಡನ ಹೆಸರನ್ನು ಶಾಂತಕುಮಾರನೋ, ಶಾಂತರಸನೋ, ಶಾಂತವೀರನೋ ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸು. ಶಾಂತಿಯಿದ್ದ ಮೇಲೆ ನಿನಗೂ ಸಂತೋಷ!' ಎಂದು ಹೇಳಿ ಕಳಿಸುತ್ತಿದ್ದರೇನೋ!

**

'ಸ್ವಾಮೀಜಿ, ಅರ್ಧ ಕಣ್ಣು ಮುಚ್ಚಿ ಧ್ಯಾನ ಮಾಡಬೇಕು ಅಂತಿದೆ. ಕಷ್ಟವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಅರ್ಧ ಕಣ್ಣು ಮುಚ್ಚಲು ಸುಲಭವಾದ ಉಪಾಯವೇನಾದರೂ ಇದೆಯೇ ಸ್ವಾಮೀಜಿ??'

'ಹಂ! ಅರ್ಧ ಕಣ್ಣು ಮುಚ್ಚಬೇಕು. ಅಷ್ಟೇ ತಾನೇ?'

'ಹೌದು ಸ್ವಾಮೀಜಿ.'

'ನಿನಗೆ ಎಷ್ಟು ಕಣ್ಣುಗಳಿವೆ?'

ಇದೇನಪಾ ಸ್ವಾಮೀಜಿ ಹೀಂಗೆ ಕೇಳುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಭಕ್ತ ಫುಲ್ ಕನ್ಫ್ಯೂಸ್.

'ಎರಡು ಸ್ವಾಮೀಜಿ.'

'ಎರಡರ ಅರ್ಧ ಎಷ್ಟು?'

'ಒಂದು ಸ್ವಾಮೀಜಿ.'

'ಹಾಗಾದರೆ ಎರಡರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕಣ್ಣು ಮುಚ್ಚಿಬಿಡು. ಅರ್ಧ ಕಣ್ಣು ಮುಚ್ಚಿದಂತಾಯಿತು ತಾನೇ?? ನಡಿ  ಇನ್ನು.'

ಪ್ರಾಯದಲ್ಲಿ ಕಣ್ಣು ಹೊಡೆಯುವಾಗ ಒಂದು ಕಣ್ಣು ಮುಚ್ಚಿ, ವಾಕಡಾ ಮುಖ ಮಾಡಿ, ಹಲ್ಲುಕಿರಿದಿದ್ದು ನೆನಪಾಗಿ ಆವಾಗ ಮಾಡಿದ್ದೆಲ್ಲ ಹಾಗಾದರೆ ಧ್ಯಾನವೇ ಎಂಬ ಯೋಚನೆಯಲ್ಲಿ ಭಕ್ತ ಫುಲ್ ಢಮಾರ್!

**

ಸ್ವಾಮಿ ಅನುಭವಾನಂದ ಸರಸ್ವತಿಗಳ ಅಣಿಮುತ್ತುಗಳು. ಪ್ರವಚನ ಒಣ ಒಣ ಆಗದಿರಲು ಇಂತಹ ಹಾಸ್ಯ ರಸವತ್ತಾದ ಅಣಿಮುತ್ತುಗಳು ಅವಶ್ಯ.

**

ಅರ್ಧ ಕಣ್ಣು ತೆರೆದು ಧ್ಯಾನ ಮಾಡುವದಕ್ಕೆ 'ಅರ್ಧ ನಿಮಿಲೀತ ನೇತ್ರ / ನಯನ' ಅಂತೇನೋ ಇದೆ. ತಿಳಿದವರು ತಿಳಿಸಿ.

ಖತರ್ನಾಕ್ ಉಪದೇಶ

ಅವನೊಬ್ಬ ಎಂಟತ್ತು ವರ್ಷದ ಚಿಕ್ಕ ಹುಡುಗ. ಸೈಕಲ್ ಸವಾರಿ ಮಾಡುವದೆಂದರೆ ಅವನಿಗೆ ತುಂಬಾ ಖುಷಿ. ಅವನ ಹತ್ತಿರ ಒಂದಲ್ಲ, ಎರಡಲ್ಲ, ಮೂರ್ಮೂರು ಸೈಕಲ್ಲುಗಳಿದ್ದವು. ಹೀಗಿರುವಾಗ ಪಕ್ಕದ ಮನೆಯ ಹುಡುಗನಿಗೂ ಅವನ ಪಾಲಕರು ಹೊಸ ಸೈಕಲ್ ಖರೀದಿ ಮಾಡಿ ಉಡುಗೊರೆ ಕೊಟ್ಟರು. ಪಕ್ಕದ ಮನೆಯ ಹುಡುಗನ ಹೊಸ ಸೈಕಲ್ ನೋಡಿದ್ದೇ ನೋಡಿದ್ದು ಈ ಪುಣ್ಯಾತ್ಮ ತನ್ನಲ್ಲಿ ಮೂರು ಸೈಕಲ್ಲುಗಳಿದ್ದರೂ ಪಕ್ಕದ ಮನೆಯ ಹುಡುಗನ ಸೈಕಲ್ ಹತ್ತಿಬಿಟ್ಟ. ಏನೋ ಪಕ್ಕದ ಮನೆಯ ಹುಡುಗನ ಹೊಸ ಸೈಕಲ್ಲಿನ ಸ್ಯಾಂಪಲ್ ನೋಡಲು ಅಂತ ಒಂದೆರೆಡು ರೌಂಡ್ ಹೊಡೆದು ವಾಪಸ್ ಕೊಟ್ಟನೇ ಎಂದು ನೋಡಿದರೆ ಇಲ್ಲ. ಇವನು ಪಕ್ಕದ ಮನೆಯ ಹುಡುಗನ ಹೊಸ ಸೈಕಲ್ ಬಿಟ್ಟು ಇಳಿಯಲು ಸುತಾರಾಂ ತಯಾರಿಲ್ಲ.

ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಇದೊಳ್ಳೆ ತಲೆನೋವಾಯಿತು. ಪರಿಪರಿಯಾಗಿ ಹೇಳಿದರು. ಇವನು ಕೇಳಲಿಲ್ಲ. ಸೈಕಲ್ ಬಿಟ್ಟು ಇಳಿಯಲಿಲ್ಲ. ಪಕ್ಕದ ಮನೆಯ ಹುಡುಗ ಅವನಿಗಂತಲೇ ಹೊಸ ಸೈಕಲ್ ಕೊಡಿಸಿದ್ದರೂ ಅದನ್ನು ಹತ್ತಿ ಸವಾರಿ  ಮಾಡುವ ಭಾಗ್ಯವಿಲ್ಲವೆಂದು ಪರಿತಪಿಸುತ್ತ ರಗಳೆ ಮಾಡುತಿದ್ದ. ಒಂದು ಕಡೆ ಸೈಕಲ್ ಬಿಟ್ಟು ಇಳಿಯದವನ ರಗಳೆ. ಮತ್ತೊಂದು ಕಡೆ ಸೈಕಲ್ ಸವಾರಿ ಭಾಗ್ಯ ವಂಚಿತನ ರಗಳೆ. ದೊಡ್ಡ ತಲೆನೋವಾಯಿತು ಹಿರಿಯರಿಗೆ.

ಆಗ ಒಬ್ಬರು ಸ್ವಾಮೀಜಿ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದರು. ಅವರಾದರೂ ಈ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಬಗೆಹರಿಸಿಯಾರು ಎನ್ನುವ ಆಸೆಯಲ್ಲಿ ಮನೆ ಜನ ತಮ್ಮ ಸಮಸ್ಯೆ ಹೇಳಿಕೊಂಡರು. ಹೀಗೀಗೆ....ಏನೇ ಹೇಳಿದರೂ ಹುಡುಗ ಸೈಕಲ್ ಬಿಟ್ಟು ಇಳಿಯಲು ತಯಾರಿಲ್ಲ. ಹೇಗಾದರೂ ಮಾಡಿ ಅವನನ್ನು ಸೈಕಲ್ಲಿನಿಂದ ಇಳಿಯುವಂತೆ ಮಾಡಿ ಎಂದು ಕೇಳಿಕೊಂಡರು. ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡೋಣ ಎಂದರು ಸ್ವಾಮೀಜಿ.

ಸ್ವಾಮೀಜಿ ಹುಡುಗನನ್ನು ಕರೆದರು. ಸೈಕಲ್ ಸವಾರಿ ಮಾಡುತ್ತಲೇ ಬಂದ. ಸ್ವಾಮೀಜಿಗಳ ಪಕ್ಕಕ್ಕೆ ಬಂದವ ನೆಲಕ್ಕೆ ಕಾಲು ಕೊಟ್ಟು ಸೈಕಲ್ ನಿಲ್ಲಿಸಿದ. ಆಗಲೂ ಇಳಿಯಲಿಲ್ಲ. ಸ್ವಾಮೀಜಿ ಹುಡುಗನ ಬಳಿ ಹೋದರು. ಕಿವಿಯಲ್ಲಿ ಏನೋ ಹೇಳಿದರು. ಏನು ಹೇಳಿದರೋ ಏನೋ. ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದನ್ನು ಕೇಳಿದ ಹುಡುಗ ಏಕ್ದಂ ಒಮ್ಮೆಲೆ ಸೈಕಲ್ ಬಿಟ್ಟು ಇಳಿದವನೇ, ಅದನ್ನು ಪಕ್ಕದ ಮನೆಯ ಹುಡುಗನಿಗೆ ವಾಪಸ್ ಕೊಟ್ಟವನೇ, ಸ್ವಾಮೀಜಿಗಳಿಗೆ ನಮಸ್ಕಾರ ಮಾಡಿ ಅಲ್ಲಿಂದ ಓಡಿಬಿಟ್ಟ!

ಅದ್ಭುತ! ಮಿರಾಕಲ್!

ನಿಮ್ಮ ಸಮಸ್ಯೆ ಪರಿಹಾರವಾಯಿತಲ್ಲ? ಎನ್ನುವವರಂತೆ ಸ್ವಾಮೀಜಿ  ಮುಗುಳ್ನಕ್ಕರು. ಯಬಡ  ಹುಡುಗನ ಸೈಕಲ್ ಸಮಸ್ಯೆ ಪರಿಹಾರವಾದ ಖುಷಿಯಲ್ಲಿ ಮನೆಯವರು ಪರಿಪರಿಯಾಗಿ ಸ್ವಾಮೀಜಿಗೆ ಕೃತಜ್ಞತೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಅಡ್ಡಡ್ಡ ಉದುದ್ದ ಎಲ್ಲಾ ನಮಸ್ಕಾರ ಹಾಕಿದರು.

ಎಲ್ಲರ ತಲೆಯಲ್ಲಿ ಗಿರ್ಕಿ ಹೊಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಪ್ರಶ್ನೆ ಒಂದೇ. ಸ್ವಾಮೀಜಿ  ಹುಡುಗನ ಕಿವಿಯಲ್ಲಿ ಏನು ಹೇಳಿರಬಹದು? ಯಾರೇ ಏನೇ ಹೇಳಿದರೂ ಯಾರ ಮಾತೂ ಕೇಳದ ಆ ಹುಡುಗ ಅದು ಹೇಗೆ ಸ್ವಾಮೀಜಿ ಮಾತು ಕೇಳಿದವನೇ ಸೈಕಲ್ ಬಿಟ್ಟು ಇಳಿದ? ಅದೇನು ಕಮಾಲ್ ಮಾಡಿರಬಹದು ಸ್ವಾಮೀಜಿ? ಹೀಗೆ ಸಿಕ್ಕಾಪಟ್ಟೆ ಕೌತುಕಮಯ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಎಲ್ಲರ ಮನದಲ್ಲಿ.

ಸ್ವಾಮೀಜಿ ಯಾವದೋ ರಹಸ್ಯ ಮಂತ್ರವನ್ನು ಹುಡುಗನ ಕಿವಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿರಬಹುದು. ಆ ಮಂತ್ರದ ಪ್ರಭಾವದಿಂದಲೇ ಹುಡುಗನ ಮನಸ್ಸು ಪರಿವರ್ತನೆ ಆಗಿರಬಹುದು. ಅದಕ್ಕೇ ಸೈಕಲ್ ಬಿಟ್ಟು ಇಳಿದ. ವಾಪಸ್ ಕೊಟ್ಟು ಹೋದ, ಅಂದರು ಕೆಲವರು.

ಇಲ್ಲಿಲ್ಲ. ಮಂತ್ರ ಗಿಂತ್ರ  ಏನೂ ಹೇಳಿರಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. ಶಬ್ದ ಸಮ್ಮೋಹಿನಿ ಮಾಡಿರಬಹುದು. ಅದರ ಪರಿಣಾಮದಿಂದ ಹುಡುಗ ಸೈಕಲ್ ಬಿಟ್ಟು ಇಳಿದ. ಇದು ಶಬ್ದ ಸಮ್ಮೋಹಿನಿಯೇ. ಸಂಶಯವೇ ಇಲ್ಲ, ಎಂದರು ಉಳಿದ ಒಂದಿಷ್ಟು ಜನ.

ಸ್ವಾಮೀಜಿಯ ಒಂದೇ ಒಂದು ಮಾತಿನಿಂದ ಹುಡುಗ ಸೈಕಲ್ ಬಿಟ್ಟು ಇಳಿದಿದ್ದಕ್ಕೆ ಜನ ಹೀಗೆ ತಲೆಗೊಂದರಂತೆ ಮಾತಾಡಿಕೊಂಡರು. ಆದರೆ ಯಾರಿಗೂ ಖಾತ್ರಿಯಿರಲಿಲ್ಲ. ನಿಜ ವಿಷಯ ತಿಳಿದ ಹೊರತೂ ಸಮಾಧಾನವಿಲ್ಲ. ಕೆಟ್ಟ ಕುತೂಹಲ.

ಹೀಗಾಗಿ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರನ್ನೇ ಕೇಳಬೇಕು ಎಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು.

ಸ್ವಾಮೀಜಿ, ಅದೇನು ಮೋಡಿ ಮಾಡಿದಿರಿ? ಅದೇನು ಹೇಳಿದಿರಿ? ನಿಮ್ಮ ಒಂದು ಮಾತು ಕೇಳಿದ ಹುಡುಗನ ವರ್ತನೆ ಬದಲಾಯಿತು. ಬೆಳಗಿಂದ ನಮ್ಮನ್ನೆಲ್ಲ ಅದೆಷ್ಟು ಸತಾಯಿಸಿದ್ದ. ನಾವು ಏನೆಲ್ಲಾ ಹೇಳಿದೆವು. ಏನೆಲ್ಲಾ ಆಮಿಷ ತೋರಿಸಿದೆವು. ನಮ್ಮ ಯಾವದೇ ಮಾತನ್ನೂ ಕೇಳಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ನಿಮ್ಮ ಮಾತು ಕೇಳಿದ್ದೇ, ಒಂದೇ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಸೈಕಲ್ಲಿನಿಂದ ಇಳಿದ. ನಿಜವಾದ ವಾರಸುದಾರನಿಗೆ ವಾಪಸ್ ಕೊಟ್ಟ. ಕೈಮುಗಿದು ಹೋದ. ಅದೇನು ಕಮಾಲ್ ಮಾಡಿದಿರಿ ಸ್ವಾಮೀಜಿ? ದಯವಿಟ್ಟು ಹೇಳಿ, ಎಂದು ಬಿನ್ನವಿಸಿಕೊಂಡರು.

ಅವರು ಹೇಳಿಕೇಳಿ ಧಾರವಾಡ ಕಡೆಯ ಜವಾರಿ ಸ್ವಾಮೀಜಿ. ಗಡ್ಡ ನೀವಿಕೊಳ್ಳುತ್ತ ದೇಶಾವರಿ ನಗೆ ನಕ್ಕರು.

ನಾ ಆ ಹುಡುಗನ ಕಿವಿಯಾಗ ಏನು ಹೇಳಿದೆ ಅಂದ್ರss..... ಅಂದವರೇ ಬ್ರೇಕ್ ತೆಗೆದುಕೊಂಡರು.

ಸ್ವಾಮೀಜಿ ಏನು ಹೇಳಿರಬಹದು?  ಈಗ ಕ್ಲೈಮಾಕ್ಸ್. ಎಲ್ಲರ ಕುತೂಹಲದ ಕಟ್ಟೆ ಒಡೆಯುತ್ತಿದೆ.

ಏ ತಮ್ಮಾ, ಒಳ್ಳೆ ಮಾತಿನಾಗ ಹೇಳಾಕತ್ತೇನಿ. ಸೈಕಲ್ ಬಿಟ್ಟು ಇಳಿಯಪ್ಪಾ. ಇಲ್ಲಾ ಅಂದ್ರ ನಿನ್ನ ಮು*ಳಿಗೆ ಹೀಂಗ ಒದಿತೇನಿ ಅಂದ್ರ ಈ ಹೊಸಾ ಸೈಕಲ್ ಒಂದೇ ಏನು ಬಂತು ಜಗತ್ತಿನ್ಯಾಗಿನ ಯಾವದೇ ಸೈಕಲ್ ಸೀಟ್ ಮ್ಯಾಲೆ ಒಂದು ತಿಂಗಳು ಕುಂಡಿ ಊರಿ ಕುಂದ್ರಾಕ ಆಗಿರಬಾರದು. ಹಾಂಗ ಒದಿತೇನಿ ಮಗನ! ಇಳಿತಿಯೋ ಇಲ್ಲಾ ಒದಿಲೋ!?? ಲಗೂನ ಇಳಿ ಮಂಗ್ಯಾನಮಗನ. ಇಲ್ಲಂದ್ರ ನಾನೇ ಇಳಿಸಿ ಝಾಡಿಸಿ ಝಾಡಿಸಿ ಮು*ಳಿ ಮ್ಯಾಗ ಒದಿತೇನಿ. ಆಟಾ ಹಚ್ಚಿ ಏನ?!

ನಾ ಹೇಳಿದ್ದು ಇಷ್ಟೇ. ಅಲಖ್ ನಿರಂಜನ್! ಅನ್ನುತ್ತ ಸ್ವಾಮೀಜಿ ಹೊರಟುಹೋದರು.

ಕೇಳಿದ ಮಂದಿ ಹ್ಯಾಂ! ಅಂತ ಬೆರಗಾದರು.

ನೀತಿ: ತುಂಬಾ ಕಠಿಣ ಅನ್ನಿಸುವಂತಹ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಒಮ್ಮೊಮ್ಮೆ ತುಂಬಾ ಸರಳ ಅನ್ನಿಸುವಂತಹ ಪರಿಹಾರಗಳು ಇರುತ್ತವೆ. ಬೇರೆ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳಿಂದ ನೋಡುವ ಜ್ಞಾನ, ವ್ಯವಧಾನ ಇರಬೇಕಷ್ಟೆ!

ಮತ್ತೊಂದು ನೀತಿ: ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ಪರಿಹಾರ ಹುಡುಕುವಾಗ ಯಾರಿಗೆ ಏನು ಮುಖ್ಯವೋ ಅದು ಗಮನದಲ್ಲಿರಲಿ. ಹುಡುಗನಿಗೆ ಸೈಕಲ್ ಸವಾರಿ ತುಂಬಾ ಇಷ್ಟ. ಯಾವಾಗ ಸ್ವಾಮೀಜಿ ಕೊಡಬಹುದಾದ ಶಿಕ್ಷೆಯಿಂದ ತನ್ನ ಪ್ರೀತಿಯ ಹವ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಭಂಗ ಬರಬಹುದು ಎಂಬ ಭಯ ಮನದಲ್ಲಿ ಮೂಡಿತೋ ಹುಡುಗ ತಾಪಡ್ತೋಪ್ ಸೈಕಲ್ ಬಿಟ್ಟು ಕೆಳಗಿಳಿದ. ಬೇರೆ ಯಾವ ತರಹದ ಶಿಕ್ಷೆಗೆ ಆತ ಬಗ್ಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳು ಕಮ್ಮಿ. ಯಾಕೆಂದರೆ ಆ ಶಿಕ್ಷೆಗಳಿಂದ ಸೈಕಲ್ ಸವಾರಿಗೆ ಭಂಗ ಬರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳು ಕಮ್ಮಿ. WIIFM -What's in it for me - is very important and needs be addressed from each stakeholder's point of view.

ಇದು ಮಾತ್ರ ನೀತಿ ಅಲ್ಲ: ಯಾವದೇ ಸಮಸ್ಯೆ ಬಂದರೂ ಹಿಂದೆ ಮುಂದೆ ವಿಚಾರ ಮಾಡದೇ ಕಂಡವರ ಮು*ಳಿ ಮೇಲೆ ಒದೆಯವದು ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವದಿರಲಿ ನಿಮಗೇ ಬೂಮರಾಂಗ್ ಆಗಿ ರಿವರ್ಸ್ ಹೊಡೆದೀತು. ಎಚ್ಚರ! :)

ಅನ್ವರ್ಥಕನಾಮ ಅನರ್ಥಕನಾಮವಾದಾಗ...

ಶ್ರೀಮತಿ ಸರೋಜಿನಿ ನಾಯ್ಡು. ಈಗಿನ ಕಾಲದ ಮಂದಿಗೆ ನೆನಪಿದೆಯೋ ಇಲ್ಲವೋ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ಕಾಲದ ಮಂದಿಗೆ ಆಕೆ ‘ಭಾರತದ ಕೋಗಿಲೆ’ ಅಂದರೆ 'Nightingale of India' ಅಂತಲೇ ಪರಿಚಿತರು. ಒಳ್ಳೆ ಕವಯಿತ್ರಿ. ಸುಮಧುರ ಕಂಠದ ಗಾಯಕಿ. ಹಾಗಂತ ಪಾಠದಲ್ಲಿ ಬಂದಿತ್ತು. ಓದಿದ ನೆನಪು.

ಅವರು Nightingale of India ಅಂತೇನೋ ವಿಶ್ವದ ತುಂಬೆಲ್ಲಾ ಖ್ಯಾತರಾದರು. ಆದರೆ ಒಂದಿಷ್ಟು ಜನ ಅವರ ಆ ಬಿರುದನ್ನು ತಪ್ಪಾಗಿ ಕೇಳಿ, ಅಸಂಬದ್ಧವಾಗಿ ಗ್ರಹಿಸಿಬಿಟ್ಟರು.

ಒಮ್ಮೆ ಸರೋಜಿನಿ ನಾಯ್ಡು ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾಗೆ ಹೋಗಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲೊಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಮಾರಂಭ. ಸರೋಜಿನಿ ನಾಯ್ಡು ಅವರನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಮಹಾನುಭಾವ ಇವರನ್ನು ‘Naughty Girl of India’ ಅಂತ ಪರಿಚಯಿಸಿಬಿಟ್ಟ!

ಸರೋಜಿನಿ ನಾಯ್ಡು ಎನ್ನುವ ಅರವತ್ತೂ ಚಿಲ್ಲರೆ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಹಿಳೆ 'ಭಾರತದ ಕೋಗಿಲೆ' ಬದಲಾಗಿ 'ಭಾರತದ ತುಂಟ ಹುಡುಗಿ' ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದರು! ಶಿವನೇ ಶಂಭುಲಿಂಗ!

ಆ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಬರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಯಾರೋ ಹೇಳಿದ್ದನ್ನು ಬರೆದುಕೊಂಡು ಮುಗ್ಧವಾಗಿ ಓದಿದ್ದಾನೆ. ಅವನಿಗೆ ಹೇಳಿದವರ ತಲೆಯಲ್ಲಿ ‘Naughty Girl of India’ ಅಂತಲೇ ಉಳಿದುಹೋಗಿತ್ತು ಅಂತ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಟೋಟಲ್ ಅನರ್ಥ!

ಮುಂದೆ ಎಮ್. ಎಸ್. ಸುಬ್ಬುಲಕ್ಷ್ಮಿ ಎಂಬ ದೈವೀಕಂಠದ ಗಾಯಕಿಗೆ Nightingale of India ಎನ್ನುವ ಬಿರುದನ್ನು ವರ್ಗಾಯಿಸುತ್ತೇನೆ ಎಂದು ಹೊರಟಿದ್ದರು ಸರೋಜಿನಿ ನಾಯ್ಡು. ಕೋಗಿಲೆ ಹೋಗಿ ತುಂಟ ಹುಡುಗಿಯಾದ ಲಫಡಾದ ಬಗ್ಗೆ ಬರೋಬ್ಬರಿ ವಿವರ ಮಡಗಿದ್ದ ಸುಬ್ಬುಲಕ್ಷ್ಮಿಯ protective & possessive ಪತಿ ಸದಾಶಿವಮ್ ‘ಆ ಬಿರುದೊಂದು ಬ್ಯಾಡಪ್ಪೋ ಬ್ಯಾಡ!’ ಎಂದು ಕೈಯೆತ್ತಿ ನಮಸ್ಕಾರ ಹಾಕಿದ್ದರು. ಸುಬ್ಬುಲಕ್ಷ್ಮಿಯನ್ನು ತುಂಟ ಹುಡುಗಿ ಎಂದು ಅನ್ನಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ಅಪಾಯದಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿದ್ದರು.

***

ಹೆನ್ರಿ ಕಿಸ್ಸಿಂಜರ್ - ಕಳೆದ ಶತಮಾನದ ದೊಡ್ಡ ರಾಜಕೀಯ ಮುತ್ಸದ್ದಿ ಎಂದೇ ಖ್ಯಾತ. ೧೯೭೦ ರ ಜಮಾನಾದ ಅಮೇರಿಕಾದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದ ನಿಕ್ಸನ್, ಫೋರ್ಡ್ ಇತ್ಯಾದಿಗಳಿಗೆ ಏಕ್ದಂ ಖಾಸಮ್ ಖಾಸ್. ಇಂದಿಗೂ ರಾಜಕೀಯದ ದೊಡ್ಡ ತಲೆಗಳು ಆತನ ಸಲಹೆ ಸೂಚನೆ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಹಾರ್ವರ್ಡ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿಯಲ್ಲಿ ಓದಿದ ಕಿಸ್ಸಿಂಜರ್ ಮಹಾನ್ ಪ್ರತಿಭಾವಂತ. ಈಗ ವಯಸ್ಸು ೯೩ ವರ್ಷವಾದರೂ ಇವತ್ತಿಗೂ ಆತನ ಮೆದುಳು ಮೊದಲಿನಷ್ಟೇ ಚುರುಕಾಗಿದೆ.

ಈ ಕಿಸ್ಸಿಂಜರ್ ಪ್ರೆಸಿಡೆಂಟ್ ನಿಕ್ಸನ್ ಅವರ ಭದ್ರತಾ ಸಲಹೆಗಾರನಾಗಿದ್ದ. ಬಹಳ ದೊಡ್ಡ ಹುದ್ದೆ ಅದು.

ಒಮ್ಮೆ ಈ ಕಿಸ್ಸಿಂಜರನ ಮೊಮ್ಮಗ ತನ್ನ ಓರಗೆಯ ಹುಡುಗರೊಂದಿಗೆ ಆಟವಾಡುತ್ತಿರುವಾಗ ತನ್ನ ಅಜ್ಜನ ಬಗ್ಗೆ ತುಂಬಾ ಗರ್ವದಿಂದ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ. ಆ ಚಿಕ್ಕಮಕ್ಕಳ ಸಂಭಾಷಣೆ ತಮಾಷೆಯಾಗಿತ್ತು.

My grandpa is a very important public serpent - ಎಂದು ಗರ್ವದಿಂದ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಕಿಸ್ಸಿಂಜರ್ ಮೊಮ್ಮಗ!

Public servant ಅನ್ನುವದನ್ನು ತಪ್ಪಾಗಿ public serpent ಎಂದು ಗ್ರಹಿಸಿದ್ದ ಮೊಮ್ಮಗ ಅಜ್ಜನನ್ನು 'ಅತಿ ಮುಖ್ಯ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸೇವಕ'ನಿಂದ 'ಅತಿ ಮುಖ್ಯ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಘಟಸರ್ಪ'ವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದ್ದ!

ವಿಯೆಟ್ನಾಂ ಯುದ್ಧದ ರೂವಾರಿಯಾಗಿದ್ದ ಕಿಸ್ಸಿಂಜರ್ ಕೈಗೆ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಜನರ ರಕ್ತ ಮೆತ್ತಿತ್ತು. ಕಟುಕ (butcher), ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ ಮಾರಣಹೋಮಕ್ಕೆ ಕಾರಣನಾದ ನರಹಂತಕ ಅಂತೆಲ್ಲ ಅನ್ವರ್ಥನಾಮಗಳು ಕಿಸ್ಸಿಂಜರನಿಗೆ ಆಗಲೇ ತಗಲಾಕಿಕೊಂಡಿದ್ದವು. ಅಂತಹ ರಕ್ತಪಿಪಾಸುವಿಗೆ ಆತನ ಮೊಮ್ಮಗ ಘಟಸರ್ಪ / ಕಾಳಸರ್ಪ ಅಂದಿದ್ದು ಸರಿಯಾಗಿಯೇ ಇದೆ  ಅಂತ ಕಿಸ್ಸಿಂಜರ್ ವಿರೋಧಿಗಳು ಕುಹಕವಾಡಿಕೊಂಡರು.

ಕಿಸ್ಸಿಂಜರ್ ಕೂಡ ಎಷ್ಟೋ ಕಡೆ ಈ ಘಟನೆಯನ್ನು ಹೇಳಿಕೊಂಡು ನಗೆಯಾಡುತ್ತಾನೆ. ನರಹಂತಹ ನಕ್ಕಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಅತಿ ಮುಖ್ಯ ಕಾಳಸರ್ಪವೊಂದು ಫೂತ್ಕರಿಸಿದಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ!

Lesson a day....

Instructions were simple. 1) Take a notebook 2) Before going to bed, write ONE (only ONE) lesson that you learned that day.

By doing this, at the end of the year, you will have 365 hard learned lessons. You are guaranteed to be that much wiser. So said Swami Anubhavananda Saraswathi Ji. I have been watching his discourses on YouTube for last few months. I have found them extremely useful, interesting and mightily amusing. It's hard to endure dry spirituality. Very few gurus can deliver important messages in such a witty and entertaining fashion. He is too good.

Somehow this one-lesson-a-day suggestion given by Swamiji caught my fancy. I thought it was another one of my fancies because I was not sure how long my interest would last.

I have never been a big fan of writing diary / daily journal. Maybe I did not know what goes in a daily diary. I did not know how to write even a few useful and meaningful sentences. So, despite having exotic ideas about maintaining a nice daily journal full of interesting things, it has never happened. Many times I have tried but never managed to be regular with the journal writing.

But, this one-lesson-a-day approach seemed very interesting. It gave an excellent framework. Now I knew what to write. Just one lesson per day. It should not be that hard. Right? We are typically awake, say, from morning 6 am to night 11 pm. That is 17 hours. Finding one useful lesson from those many hours should not be difficult, I thought.

So, I started the practice. I did not use pen and paper. I just opened a new notepad file on my laptop. Just before going to bed or next morning without much delay, I started writing. It was hard to come up with only one lesson because even on an average day, there were at least 6-8 facts/things that I felt were useful enough to be written down. Not everything was a lesson as such. Some were kudos to oneself, some were warnings, some were reminders, some were wise sayings read/remembered etc.

So, I took liberty and started recording whatever I felt was useful. Since I like to write and write for hours at a time, I had to limit myself. Otherwise when in good mood I can go on writing. So, I said '5 minutes. That's all I am going to allocate. Whatever comes to mind in those 5 minutes, I am going to jot down.'

I started this practice on November 3, 2016. 6 months today. I did not choose to write about it today but it seems like an interesting coincidence.

6 months is a good time. If someone is able to keep doing something for 6 months, it says something about the activity. No activity sticks unless you truly enjoy it AND the feedback you get from doing it is truly positive. Only when both the conditions are met, you are able to keep doing an activity, good or bad.

As I said, right from the very beginning my practice deviated from the original instructions given. I could not come up with one and only one lesson per day. I had quite a few. All of them were not necessarily lessons. Lessons, kudos, reminders, suggestions, warnings, stop-doing-this etc. etc.

Regardless, I can tell you this practice has helped me immensely. There is some magical power in committing thoughts to paper. It does not have to be grammatically correct or verbose or poetic or anything like that. The very act of brain dump produces so much positivity that it has to be experienced and can't be described.

Before I took up this practice, I always felt I did not repeat positive habits often enough. Now I just record if I feel something is positive and it magically and automatically reinforces and repeats! It could be as simple as writing, 'Today I avoided coffee in the afternoon. Good job!' I have never been much of a caffeine consumer. One cup in the morning. That's it. Occasionally I have another cup of coffee or diet coke in the afternoon too which I want to give up for good or have it very rarely. But, I would realize my slip only after the act and then somewhat regret it. So writing about it on the days when I did not take coffee in the afternoon was like catching myself in a positive act. Looks like that makes a big difference. Earlier I would get coffee when I felt like it without even thinking. If you felt like it, you would go and get it. Everything else later. But now I notice that when I feel like having a cup of coffee in the afternoon, my mind automatically issues a reminder like - 'do you really want it? can you do without it? you have been trying not to drink coffee in afternoon. You can still go and get it but think about how you feel when you have to record it in the daily journal at the end of the day.' When there is this much gap between the thought and action, the action normally does not take place. Small victory. Repeated enough times it will become a positive habit.

Coffee is a very trivial example. You can use it for anything.

On the positive side, let me give an example. Regardless of what you do and who you are, the sense of humor is critical if you want to survive and thrive. Even Gandhi said 'I would have committed suicide if not for the sense of humor.' The sense of humor came quite handy quite a few times recently. Helped diffuse stressful situations, made work more enjoyable, helped build better relations and so on. The sense of humor is a wonder drug. So, I started recording when using the sense of humor had helped me and how it had helped and reminded myself to use it more often and specifically during meetings / discussions, when meeting new people and so on. Feedback cycle kicked in here as well. Now I get mental reminders more often to use sense of humor. When things get hot, the reminder comes like 'time for the sense of humor! use it!' It is not that you have to crack a joke. That may not be appropriate all the time but you can use the sense of humor silently to remind yourself that this too shall pass and nothing lasts forever. So and so forth. You get my point. Right?

No wonder journaling/diary writing has been practiced by successful people for thousands of years. There is surely some magic in it.

To summarize the benefits:

1) Feedback loop gets established. You will automatically start doing things more and more that help you, you cut down on things that are not helpful.

2) By writing down, you free your mind. By writing down, you hardwire behaviors, both good and bad. So, be careful what you write and how you write.

3) From time to time, you can go back and review your notes and it is amazing. Just in six months, I have discovered interesting patterns, what works and what does not work, where my time goes, what I can do better and so on. It's a treasure!

Thanks to Swamiji for such a great tip. When I implemented my version it became totally different but helping me tremendously. Since I have been able to keep doing it for more than 6 months, I am pretty sure it is here to stay. It may morph into something different but daily 5 minutes reflection exercise is going to stay. It is so so beneficial.

Try it. Maybe it will help you as well.

Cheers!